رصد خبر | دسترسی برخی دانشگاه های ایران به پایگاه‌های علمی دنیا قطع شده است. علت آن هم بدهی‌های انباشته شده از زمان دولت دهم تاکنون است. مشکل اساسی دیگرآن است که به دلیل تحریم امکان جا به جایی پول وجود نداشته است.
مدیر کل دفتر حمایت و پشتیبانی امور پژوهشی وزارت علوم گفت که این وزارتخانه در تلاش برای تامین اعتبار و حل این مساله در سال ۱۴۰۱ است.
عبدالساده نیسی گفت: بدهی دانشگاه‌ها به پایگاه‌های علمی از دولت نهم و با شروع نوسانات ارز آغاز شد و در حال حاضر هم این بدهی‌ها انباشته شده است،به دلیل تحریم ها هم در بازه های زمانی مختلف امکان جابجایی پول وجود نداشت.
وی افزود: قرار بود از سال ۲۰۲۰ دسترسی به پایگاه‌ها و داده‌های علمی آزاد باشد و دولت‌ها خودشان اعتبارات لازم را پرداخت کنند نه اینکه دانشگاه‌ها پرداخت کنند؛ در همین رابطه اتحادیه اروپا مدلی ارائه داد که در آن برای حمایت از ناشران یک اعتباری در نظر گرفت تا کل محققان بتوانند به این منابع دسترسی داشته باشند اما در نهایت این طرح عملیاتی نشد.
مدیر کل دفتر حمایت و پشتیبانی امور پژوهشی وزارت علوم گفت: طبق قانون قراردادها بین پایگاه‌های علمی و دانشگاه به دلار منعقد می‌شود و از آنجا که بودجه دانشگاه‌ها در ایران به ریال پرداخت می‌شود، بنابراین طبیعتاً دانشگاه‌ها بودجه‌های لازم را نمی‌توانند تأمین کنند. از طرفی دیگر نوسانات دلار سبب شد، بدهی‌های دانشگاه‌ها به تعویق بیفتد.
وی خاطرنشان کرد: وزارت بهداشت اما دسترسی به پایگاه‌های علمی را به صورت متمرکز در اختیار دارد؛ به این صورت که وزارت بهداشت دسترسی‌ها را می خرد و اعتبارات لازم از سوی وزارت بهداشت به طور کامل پرداخت می‌شود و دسترسی دانشگاه‌ها به پایگاه‌ها رایگان است.
نیسی اظهارداشت: این در حالی است که عدم تمرکز دسترسی به پایگاه‌های علمی در وزارت علوم سبب شده هر دانشگاه و مؤسسه‌ای به تنهایی رایزنی کند. البته یک کنسرسیوم وجود دارد که دانشگاه‌های بزرگ عضو آن هستند و امکان تعامل با ناشران نیز وجود دارد. البته در یک بازه زمانی تلاش شد این بودجه نیز به صورت متمرکز به وزارت علوم تخصیص یابد اما سازمان برنامه و بودجه موافقت نکرد.
این مقام مسئول وزارت علوم گفت: نکته مهم دیگر اینکه برخی ناشران می‌خواهند با ما کار کنند و خیلی از پایگاه‌ها هنوز دسترسی‌هایشان را قطع نکرده‌اند؛ چرا که در این صورت دانشجویان و محققان مجبور هستند به صورت غیررسمی از این منابع استفاده کنند و آنها نمی‌خواهند این اتفاق بیفتد.
نیسی درباره راهکار وزارت علوم برای تأمین اعتبار لازم و دسترسی مجدد دانشگاه‌ها گفت: امسال وزارت علوم پیشنهاد داد به همین منظور اعتبار ۵۰۰ میلیارد تومانی در لایحه بودجه ۱۴۰۱ گنجانده شود اما اینکه این عدد در لایحه گنجانده شده و یا اینکه در کمیسیون تلفیق مجلس به تصویب می‌رسد یا خیر اطلاعی نداریم.
مدیر کل دفتر حمایت و پشتیبانی امور پژوهشی وزارت گفت: در صورت تأمین و تخصیص این اعتبار، بخشی از بودجه به دانشگاه‌ها و بخشی دیگر به وزارت علوم تخصیص می‌یابد و وزارتخانه در راستای حمایت از دانشگاه اقدام به پرداخت می‌کند.
