رصد خبر | اخطار رئیس‌جمهور به طالبان درباره حقآبه هیرمند موضوع محوری تحلیل برخی از روزنامه‌های صبح شنبه -۳۰ اردیبهشت- بود. ارزیابی چشم‌انداز اقتصادی ایران و جدایی کشورهای عربی از آمریکا از دیگر محورهای تحلیلی مطبوعات در این روز بود.
چکیده مطالب مهم مطبوعات ایران را هر روز در رصد بخوانید.
ایران بدون تنش از ابزارهای خود در برابر طالبان استفاده کند
اکنون مسئله حقآبه ایران از هیرمند تبدیل به یک مسئله جدی انسانی، اقتصادی و نیز امنیتی شده است. بنابراین ایران باید در دفاع از حقوق تاریخی و ملی خود اقدام کند ولی اینهایی که گفته شد به معنای تقابل با آنان نیست، این رژیم دیر یا زود مشکلات خاص خود را خواهد داشت و با بحران‌های مهمی مواجه خواهد شد. قرار نیست ایران خط مقدم مواجهه با این رژیم باشد، ابزارهای فشار ایران نیز متنوع است، باید به دور از تنش این ابزارها را به کار برد و مانع از آن شد که طالبان از رویکرد انسانی ایران سوءاستفاده کند، حکومتی که مشروعیت بین‌المللی ندارد و مسئولیت‌پذیر هم نیست، باید هزینه این مسئولیت‌ناپذیری را بدهد، هرچند که ممکن است ملت افغانستان را گروگان اقدامات خود کند.
هم میهن
چشم‌انداز روشنی در باره حقآبه هیرمند وجود ندارد
هر حکومتی در کابل حاکم باشد، در راه تامین حقآبه ایران در هیرمند سنگ‌اندازی می‌کند و این سیاست در وضعیتی که طالبان حکومت داشته باشد، شدیدتر هم خواهد بود. چشم‌انداز روشنی در مورد مسئله حقآبه هیرمند وجود ندارد و صرفا در شرایطی که یک حکومت مسئول و قانونی و فراگیر در افغانستان باشد و ایران هم سرمایه‌گذاری خوبی در افغانستان انجام بدهد و از نظر ترانزیتی و تجارتی، افغانستان بیشتر به ایران وابسته شود، ممکن است وضعیت حقآبه هیرمند به نحو مطلوبی که جوابگوی نیازهای سیستان باشد، حل گردد.
یک کارشناس- هم میهن
رفتار طالبان نتیجه سیاست اشتباه ایران
حمــلات گاه و بیگاه نیروهای طالبان به مرزبانان ایرانــی، ندادن حقابه و همچنین اهمیت ندادن به مواضع ایران در دیگر موضوعات تجاری، اقتصادی، مرزی، امنیتی و دیپلماتیــک ناشــی از رفتار و ارزیابی غلط برخی در تهــران درخصوص حکومت طالبان اســت. زمانی که ایران در سال گذشته در یک اشتباه راهبردی سفارت افغانستان را تحویل حکومت طالبان داد و به صورت دوفاکتو و عملی، این حکومت را از نظر دیپلماتیک به رســمیت شناخت، باید انتظار این رفتارها را هم از این حکومت (طالبان) داشته باشیم.
یک کارشناس- شرق
تاخیر در اصلاح امور اقتصادی را خاتمه دهید
گرفتاری‌های اقتصادی دهک‌های پایین جامعه یک موضوع فانتزی نیست، یک واقعیت است. انقلاب اسلامی، نظام جمهوری اسلامی، اندیشه‌های حضرت امام خمینی – قدس‌سره – افکار و اندیشه‌های حضرت امام خامنه‌ای – دامت برکاته – و نیروهای انقلابی کشور، برگرداندن روند اقتصادی به نفع اقشار کم‌درآمد را مطالبه می‌کنند و این البته به معنای بازگشت بعضی از سیاست‌های غیربومی به ظاهر مردمی که در عمل منجر به حذف نقش‌آفرینی مردم در عرصه اقتصادی کشور می‌شود، نیست. الان اقتصاد کشور یا در چنبره بنگاه‌های دولتی است و یا در تیول باندها و «سلاطین» اقتصادی است. یکی از سرمایه کشور و دولت می‌خورد و بودجه زیرساخت‌ها و امور عمرانی را می‌بلعد و دیگری با اقدامات زنجیره‌ای با قیمت‌ها بازی می‌کند و اجازه اصلاح یا تثبیت قیمت‌ها را نمی‌دهد. اصلاح امور اقتصادی کشور به نفع طبقات محروم، تعهد انقلاب اسلامی است و انجام این تعهد تأخیربردار نیست.
کیهان
کشورهای عربی در مسیر جدایی از آمریکا
پذیرفتن سوریه در جمع اعراب دهن‌کجی به امریکا است که در ماه‌های اخیر همه توان خود را به کار بست تا متحدانش را از عادی‌سازی روابط با دمشق باز دارد، اما موفقیت کسب نکرد. کشورهای عربی همواره سیاست‌های دیکته شده از سوی امریکا را در منطقه اجرا می‌کردند و در بحران سوریه هم در راستای منافع غرب قدم برداشتند، اما اکنون در مسیر جدایی از متحد خود هستند. رهبران عرب به این قطعیت رسیده‌اند که هژمونی واشنگتن در حال افول است و چنگ زدن به ریسمان آن گرهی از مشکلات آن‌ها باز نخواهد کرد و به همین دلیل در یک سال گذشته با سیاست‌های امریکا همسو نشده‌اند و در ماجرای جنگ اوکراین به خوبی نشان دادند که حاضر نیستند منافع خود را فدای جاه‌طلبی‌های کاخ سفید کنند.
جوان
بازگشت سوریه به اتحادیه عرب برگ برنده ایران
برخی منابع بازگشت سوریه به اتحادیه عرب را برگ برنده‌ای برای ایران در نظر می‌گیرند. به گفته این کارشناسان، طی دهه گذشته، ایران کنترل نظامی، سیاسی و اقتصادی خود را در سوریه به میزان قابل‌توجهی تشدید کرده است و از نفوذ آن از کشور‌هایی که به شدت تحت نفوذ ایران هستند مانند عراق و لبنان فراتر رفته است. بنابراین، اعطای کرسی سوریه در اتحادیه عرب تا حد زیادی جایگاه ایران را در منطقه ارتقا خواهد داد. پذیرش مجدد سوریه در اتحادیه عرب نیز موفقیتی برای روسیه و حتی الگویی برای رسیدن به راه‌حلی در اوکراین است که ایالات متحده از نظر ژئوپلیتیکی در این مسئله ضعیف عمل کرده است.
جوان
هشدار غیر کارشناسی رییسی به طالبان
موضع‌گیری تند و تیز یا آنچه بعضا به‌عنوان اولتیماتوم و اتمام‌حجت رییسی با طالبان یاد کردند، اتفاقا برخوردی غیرکارشناسی بود، چراکه دولت آقای رییسی در طول دو سال گذشته، این بحث را در سطوح مختلف از وزیر نیرو و خارجه تا دیگر مقام‌های دولتی مطرح کرده‌اند و هرگز کوچکترین تهدیدی در ادبیات دولتمردان دیده نمی‌شد و نمی‌توان این را که به یکباره چنین تهدیدی در بالاترین سطح اجرایی کشور مطرح شود، نشانه‌ای از جدیت و برخورد دقیق و کارشناسی دولت با این مساله دانست. به‌ویژه آنکه تهدید آقای رییسی عملا با پاسخی منفی و تحریک‌آمیز نیز روبه‌رو شد و مهم‌تر از آن، باید ببینیم که آیا این تهدید از یک پشتوانه سیاستی منطقی برخوردار است یا صرفا موضعی احساسی بوده که تحت تاثیر مواجهه با مشکلات گسترده مردم مناطق مرزی ابراز شده است. این در حالی است که شخصا بعید می‌دانم این موضع تهدیدآمیز از پشتوانه سیاستی منطقی برخوردار باشد و صرف‌نظر از آن، مجموعه رفتار و اقدامات دولت ایران در این دو سال بود که منجر به گستاخی بیشتر و بیشتر طالبان شده است.
فلاحت پیشه – جهان صنعت
هشدار برای دردسر های واقعی اختلاف های همسایگی
نظام سیاسی اکنون و در شرایطی که درگیری بزرگتری با غرب و به ویژه با آمریکا دارد انرژی و نیرویی برای رسیدگی به این اختلاف‌های همسایگی ندارد. این وضعیت نمی‌تواند با همین ماهیت ادامه یابد و باید با مدیریتی کارآمدتر پیش رود. شاید همین آسیب‌های کوچک مثل بستن آب هیرمند روی ایرانیان مناسبات ایران و طالبان و نیز مناسبات ایران با آذربایجان دردسرهای واقعی درست کند.
جهان صنعت
میل به مهاجرت بیش از ۶۰ درصدی فعالان استارتاپی
فعالین اکوسیستم فناوری و نوآوری کشور علاوه بر تحریم‌های خارجی، با فیلترینگ گستردهای هم روبرو هستند؛ وضعیتی که در کنار عوامل دیگری موجب شده آمارها از میل به مهاجرت بیش از ۶۰ درصدیشان حکایت کند. اما آنهایی که ماندند و همچنان در این اکوسیستم فعالیت می‌کنند، به نظر می‌رسد امیدواری برای فعالیت اقتصادی را شکلی از مقاومت و کوشش روزمره تعریف می‌کنند که با کنشگری و تلاش برای حفظ منافع عمومی معنی پیدا می‌کند، چراکه باور دارند مردم یکی از دارایی‌های مهم اکوسیستم استارتاپی کشورند.
اعتماد
چشم اندازی برای بهبود وضعیت نیست
چشم‌اندازی از بهبود سرمایه‌گذاری و رشد اقتصادی و معیشتی مردم نیز وجود ندارد. امروز دیگر حتی، تکذیب‌کنندگان دیروز با گوشت و پوست و استخوان درک کرده‌اند که رشد اقتصادی بدون سرمایه‌گذاری و حل مسائل بین‌المللی امکان‌پذیر نیست. من معتقدم امروز حل مسائل بین‌المللی نیز بدون حل مسائل اجتماعی در داخل کشور و افزایش اعتماد و سرمایه اجتماعی بین دولت و جامعه امکان‌پذیر نیست .
کشور را از این چرخه معیوب خارج کنیم.
علی ربیعی – اعتماد
فقر مسکن در ایران ۲.۷ برابر جهان
جمعیت دچار به «فقر مسکن» در ایران براساس جزئیات یک گزارش رسمی، رکورد معناداری زده است؛ به‌طوری‌که ۵۵درصد خانوارها از «مسکن مناسب و در استطاعت» محروم هستند. این جمعیت – فقرای مسکن- در ابتدای دهه۹۰ معادل ۳۳درصد کل خانوارها را دربرگرفته بود؛ اما مطابق آنچه مرکز پژوهش‌های مجلس بر آن مهر تایید زده است، در پایان دهه۹۰، «تورم بالا، بی‌ثباتی متغیرهای اقتصادی و افت درآمد سرانه» در کنار جهش تاریخی قیمت مسکن و البته پافشاری سیاستگذار بر «سیاست نادرست برای تامین مسکن» دست به دست هم دادند تا «دسترسی اقشار کم‌درآمد به مسکن مناسب، قطع شود» و رفاه ملکی کل خانوارها آسیب ببیند. فقر مسکن در دنیا با دو شاخص، تعریف (سنجش) می‌شود و نرخ طبیعی آن حداکثر معادل ۲۰درصد جمعیت یک کشور است؛ در ایران اما این نرخ تا ۷/ ۲برابر نرم جهانی پیش رفته است.
دنیای اقتصاد
