رصدخبر | ساعاتی پس از آنکه اعلام شد ایتالیا میزبان دور دوم گفت‌وگوهای ایران و آمریکاست، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران گفت که عمان همچنان میزبان نشست‌ها خواهد بود. همزمان استیو ویتکاف در یک مصاحبه مواضع واشنگتن را تشریح کرد.
چرخش از رم به مسقط
وزیر خارجه هلند اعلام کرده که دور دوم مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا روز شنبه ۳۰ فروردین در رم، پایتخت ایتالیا برگزار خواهد شد. منابع دیپلماتیک مستقر در رم و گزارش‌هایی از وب‌سایت اکسیوس نیز این موضوع را تایید کرده‌اند و گفته‌اند پیشنهاد تغییر محل مذاکرات از سوی طرف آمریکایی مطرح شده است.
پیش‌تر نیز آنتونیو تایانی، وزیر خارجه ایتالیا گفته بود کشورش پس از دریافت درخواست میزبانی از طرف‌های درگیر و عمان، آمادگی خود را برای میزبانی اعلام کرده است. تایانی گفته رم تجربه میزبانی چنین مذاکراتی را دارد و حاضر است تمام ظرفیت خود را برای پیشبرد صلح به کار گیرد.
اما اندکی بعد، سخنگوی وزارت خارجه ایران خبر داد که پس از رایزنی‌ها، تصمیم بر این شده که دور دوم مذاکرات همچنان در مسقط برگزار شود.
بقائی گفت که به دلیل تمایل عمان، دور دوم گفتوگوی ایران و آمریکا هم در مسقط برگزار می‌شود. تحلیل برخی رسانه‌ها ، حضور همزمانی جی.دی . ونس معاون ترامپ در ایتالیا را علت چرخش دوباره به سمت مسقط دانسته‌اند.
پشت پرده دیدارهای عمان؛ گفت‌وگوهای غیررسمی، دعوت به تهران
در نخستین دور گفت‌وگوها در مسقط، استیو ویتکاف، نماینده ویژه آمریکا، و عباس عراقچی دیداری غیررسمی اما «مثبت و سازنده» داشتند. روزنامه اسرائیلی «اسرائیل‌هیوم» مدعی شده که عراقچی از ویتکاف دعوت کرده برای ادامه مذاکرات به تهران سفر کند و ویتکاف هم این دعوت را رد نکرده است.
بر اساس این گزارش، مقامات رژیم اسرائیل نگران‌اند که ایران از مذاکرات برای وقت‌کشی استفاده کند و همزمان به لغو تدریجی تحریم‌ها دست یابد.
تحرکات نظامی آمریکا؛ همزمان با مذاکرات
همزمان با دور دوم مذاکرات، آسوشیتدپرس گزارش داد که ناو هواپیمابر «یو‌اس‌اس کارل وینسون» وارد دریای عرب شده است. به گفته مقام‌های آمریکایی، این ناو همراه با ناوشکن‌ها و رزم‌ناوها، بخشی از عملیات فشار بر ایران برای پیشبرد مذاکرات است.
این حضور نظامی همزمان با حملات هوایی جنگنده‌های آمریکایی به مواضع حوثی‌ها در یمن، پیام روشنی به تهران تلقی شده است.
همزمان امیر عبدالرحیم موسوی فرمانده کل ارتش در پیامی در آستانه روز ارتش گفت: جنگ افروزان همیشه منفورند، ما نیز از جنگ افروزی و جنگ بیزاریم و بهترین لحظات زندگیِ سربازی ما، آرامش و امنیت ملتِ ماست اما در دفاع از منافع ملی، هویّت و صَلابت ایران و مردم، لحظه‌ای درنگ و غفلت نخواهیم داشت
مذاکره بر سر اورانیوم و موشک‌ها
یکی از نقاط پررنگ در موضوع مذاکرات ایران و آمریکا، مصاحبه ویتکاف با فاکس‌نیوز است. او در این مصاحبه گفته است: محور اصلی توافق با ایران، راستی‌آزمایی سطح غنی‌سازی اورانیوم و بررسی ابعاد نظامی برنامه هسته‌ای، از جمله برنامه موشکی است.
او تأکید کرد که ایران «نیازی به غنی‌سازی بالاتر از ۳.۶۷ درصد ندارد» و غنی‌سازی‌های ۲۰ و ۶۰ درصدی با ادعای برنامه غیرنظامی همخوانی ندارد. به گفته او، راستی‌آزمایی شامل زرادخانه موشکی ایران نیز خواهد شد.
به گفته برخی کارشناسان، این اظهارات نشان می‌دهد که آمریکا دیگر در پی ریشه‌کنی تاسیسات هسته‌ای ایران نیست و غنی‌سازی را هم پذیرفته است.
ایران: توافق، اما نه با توقف کامل برنامه هسته‌ای
روزنامه تهران تایمز گزارش داده که سید عباس عراقچی در مذاکرات تأکید کرده ایران قصد ندارد برنامه هسته‌ای‌اش را متوقف کند، اما آماده است اقدامات اطمینان‌بخشی برای اثبات غیرنظامی بودن آن انجام دهد.
همزمان، ایران خواهان لغو تحریم‌ها در چندین حوزه شده و اعلام کرده تنها در صورت دستیابی به یک توافق چارچوبی کلی، مذاکرات ادامه خواهد یافت.
گاردین: ایران مخالف انتقال ذخایر اورانیوم است
روزنامه گاردین نوشته که آمریکا در دور اول مذاکرات پیشنهاد داده ایران ذخایر اورانیوم غنی‌شده خود را به کشور ثالثی مانند روسیه منتقل کند، اما ایران با این پیشنهاد مخالفت کرده و می‌گوید این ذخایر باید تحت نظارت آژانس در داخل کشور باقی بمانند.
مقامات ایران تاکنون این خبر را تایید نکرده‌اند.
تحلیل‌ها: ایران دست بالا را دارد
اندیشکده آمریکایی «شورای روابط خارجی» در گزارشی نوشته که ایران در دور اول مذاکرات دست بالا را داشته است. به گفته این نهاد، تهران موفق شد شکل مذاکرات را تعیین کند (غیرمستقیم با میانجی‌گری عمان) و مسیر مذاکرات را به سمت خواسته‌های خود هدایت کند.
این اندیشکده اضافه کرده که اگر هدف آمریکا تنها نظارت آژانس بر برنامه هسته‌ای ایران باشد، عملاً به بازگشت به برجام رضایت داده است؛ همان توافقی که دولت ترامپ سال‌ها از آن انتقاد می‌کرد.
گرگ کارلستروم، خبرنگار اکونومیست هم با بازنشر اظهارات استیو ویتکاف، فرستاده ویژه آمریکا نوشت که دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا با توافقی که به ایران اجازه غنی‌سازی بدهد، مشکلی ندارد.
ویتکاف دیشب در گفتگو با فاکس نیوز درباره ایران صحبت کرد. دو نکته مهم وجود دارد؛ او به طور تلویحی گفت که ایران می‌تواند به غنی‌سازی اورانیوم تا سطح ۳.۶۷٪ ادامه دهد؛ به گفته ویتکاف «برای پیاده‌سازی یک برنامه هسته‌ای غیرنظامی، نیازی به غنی‌سازی بیش از ۳.۶۷٪ ندارید.» به نوشته کارلستروم، فرستاده ترامپ همچنین گفت که خواهان «راستی‌آزمایی درباره برنامه غنی‌سازی» است.
خبرنگار اکونومیست افزود: ما پیش‌تر می‌دانستیم که ترامپ بر «مدل لیبی» (یعنی برچیدن کامل برنامه هسته‌ای) پافشاری نمی‌کند. حالا به نظر می‌رسد که او با توافقی که به ایران اجازه غنی‌سازی بدهد، مشکلی ندارد. پس اساساً درباره توافقی شبیه به برجام صحبت می‌کنیم؛ توافقی که غنی‌سازی را محدود می‌کرد اما ممنوع نمی‌ساخت. ایران قطعاً آماده مذاکره بر پایه چنین چهارچوبی است. اما سطح غنی‌سازی تنها مسئله نیست. سؤالات فنی بسیاری باقی است؛ ایران چقدر اورانیوم می‌تواند ذخیره کند؟ چند سانتریفیوژ، و از چه نوعی، می‌تواند برای غنی‌سازی به کار گیرد؟ باید به همه این مسائل پاسخ داده شود.
وی اضافه کرد: نکته دوم: ویتکاف گفت که او همچنین خواستار مذاکره درباره برنامه موشکی بالستیک ایران است. او در نهایت خواستار «راستی‌آزمایی تسلیحاتی است که موشک‌ها و نوع موشک‌های که در اختیار دارند را شامل می‌شود.»
به نوشته کارلستروم، «این (راستی‌آزمایی تسلیحاتی) کار سخت‌تری است. ایران همیشه با اشاره به مجزا بودن برنامه موشکی‌اش و غیر قابل مذاکره بودن آن تاکید کرده است.»
توصیه ترامپ
رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ گفت ایران باید از «رؤیای داشتن سلاح هسته‌ای» صرف‌نظر کند، وگرنه با پاسخ سخت – حتی حمله نظامی – مواجه خواهد شد.
او در دیدار با رئیس‌جمهور السالوادور اعلام کرد که «مشکل با ایران قابل حل است» و افزود که تنها خط قرمز او، جلوگیری از دسترسی ایران به بمب هسته‌ای است.
