علیرضا قندریز ، تحلیل‌گر روابط بین‌الملل مصاحبه مسعود پزشکیان با تاکر کارلسون را « نمونه‌ای از یک دیپلماسی عمومی بسیار پیشرو و حرفه‌ای» می‌داند.
رصدخبر | دیپلماسی ؛ متن یادداشت علیرضا قندریز ، تحلیل‌گر روابط بین‌الملل و دیدگاه او درباره مصاحبه رئیس‌جمهور با یک خبرنگار آمریکایی را می‌خوانید.
مصاحبه دکتر پزشکیان با تاکر کارلسون یکی از واضح‌ترین، مؤثرترین و دقیق‌ترین پیام‌های دیپلماتیکی بود که طی دهه‌های اخیر از زبان رؤسای جمهور ایران به مردم ایالات متحده به طور عموم و پایگاه اجتماعی رییس‌جمهور آمریکا به طور خاص، رسانده شده است؛ نمونه‌ای از یک دیپلماسی عمومی بسیار پیشرو و حرفه ای…
علاوه بر هدف گذاری مؤثر بر افکار عمومی، لحن صمیمی، صریح، صادقانه و البته قوی و مصممِ جناب دکتر پزشکیان، پیامی واضح در سطح دیپلماسی رسمی به شخص رییس جمهور ایالات متحده هم رساند.
پیامی که بیانگر یک موضع عملگرا، متضمن منافع متقابل و بسیار سازنده بود؛ اقدامی که در جهت عادی سازی موقعیت ایران در پارادایم روابط بین‌الملل و Desecuritization کردن چهره ایران گامی بلند به شمار می‌رود.
اوله ویور که مهم‌ترین نظریه‌پرداز ایده‌ی Securitization (امنیتی‌سازی) است. ویور تأکید دارد که امنیت یک «برساخته اجتماعی» (Social Construct) است، نه یک حقیقت مادی صرف. از نظر او، امنیت یک کنش گفتاری (Speech Act) است:
یعنی چیزی زمانی امنیتی می‌شود که یک کنشگر آن را تهدیدی وجودی معرفی کند، و مخاطب، این ادعا را بپذیرد.
قدرت‌های متخاصم با ایران و لابی‌های فعال آنها در ایالات متحده، سال‌ها است که بر همین مبنا در حال معرفی نظام سیاسی کشور به عنوان یک “تهدید برای امنیت بین الملل و امنیت ایالات متحده” هستند.
براساس نظریه مطرح و معتبر بوزان و همکارانش از جمله ویور،(۱۹۹۸)، امنیت نه یک واقعیت عینی، بلکه فرآیندی گفتمانی است؛ یعنی امنیت فرآیندی زبانی ـ اجتماعی ـ ادراکی هست. تهدید هم نه به سبب ویژگی عینی‌اش، بلکه به دلیل پذیرفته‌شدنش در یک چارچوب گفتمانی خاص، به‌عنوان تهدید امنیتی شناسایی می‌شود.
در نتیجه، عادی‌سازی وضعیت یک کشور در روابط بین الملل (Desecuritization) —به معنای بازگرداندن موضوع به حوزۀ سیاست عادی، از طریق بازتعریف گفتمان تهدید ممکن می شود. این فرآیند، نیازمند بازسازی معنا و تصویر یک کشور در نزد مخاطب بین‌الملل است.
دیپلماسی عمومی در این چارچوب نظری، می‌تواند یکی از ابزارهای مؤثر برای فرآیند عادی سازی یک کشور (desecuritization) باشد.
مصاحبه جناب دکتر پزشکیان نمونه‌ای موفق از کنش گفتمانی هدفمند برای اصلاح تصویر جهانی ایران بود؛ اقدامی مؤثر در جهت پنبه کردن رشته‌های نیروهای متخاصم در معرفی ایران به عنوان یک “تهدید”، گامی مفید برای ویران کردن برساخته “ایران فوبیا” و تلاشی برای احیای تصویر ایران به عنوان کنشگری خردمند و عملگرا(pragmatic) در سپهر روابط بین‌الملل، و بازگرداندن روابط میان ایالات متحده و ایران به مدار عادی دیپلماسی بود.
با توجه به الگوهای نظری معتبر در حوزه امنیت بین‌الملل به نظر می‌رسد حضور چنین رئیس‌جمهور صمیمی و صریحی و مصممی در این دوره بحرانی اتفاقی بسیار مبارک و مسعود برای امنیت و دیپلماسی ملی ایران است.
برای تدقیق نظری بیشتر بر این موضوع لطفا به منابع زیر مراجعه کنید:
۱٫ Wæver, O. (1995). Securitization and Desecuritization. In R. D. Lipschutz (Ed.), On Security (pp. 46-86). New York: Columbia University Press.
۲٫ Buzan, B., Wæver, O., & de Wilde, J. (1998). Security: A New Framework for Analysis. Boulder: Lynne Rienner Publishers.
۳٫ Wæver, O. (2000). The EU, the Nordic Countries and the Setting of Specific Geopolitics. Cooperation and Conflict, 35(2), 131-162.
۴٫ Balzacq, T. (2005). The Three Faces of Securitization: Political Agency, Audience and Context. European Journal of International Relations, 11(2), 171-201.
۵٫ Austin, J. L. (1962). How to Do Things with Words. Oxford: Oxford University Press.
۶٫ Searle, J. R. (1969). Speech Acts: An Essay in the Philosophy of Language. Cambridge: Cambridge University Press.
۷٫ Huysmans, J. (1998). Security! What Do You Mean?: From Concept to Thick Signifier. European Journal of International Relations, 4(2), 226-255.
۸٫ McDonald, M. (2008). Securitization and the Construction of Security. European Journal of International Relations, 14(4), 563-587.
۹٫ Aradau, C. (2004). Security and the Democratic Scene: Desecuritization and Emancipation. Journal of International Relations and Development, 7(4), 388-413.
۱۰٫ Roe, P. (2004). Securitization and Minority Rights: Conditions of Desecuritization. Security Dialogue, 35(3), 279-294.
