رصد خبر | سیاست خارجی در هفته‌ای که گذشت کانون خبرهای ایران بود. هفته‌ای پرتلاطم، از نشست‌های امنیتی منطقه‌ای و سفر رئیس جمهور به عمان تا توقیف دو نفتکش یونانی.
نشست امنیتی منطقه و درخواست روسیه برای تکمیل کریدور شمال – جنوب
على شمخانى در این هفته به تاجیکستان رفت تا در چهارمین نشست گفت‌وگوى امنیتى منطقه اى شرکت کند.
به گزارش رصد ، او در حاشیه این نشست دیدارهایى داشت با همتایان خود داشت که مهمترین آن، گفت و گو با نیکلای پاتروشف از روسیه بود.
دبیر شوراى امنیت روسیه در این دیدار به شمخانى از راهکارهاى مسکو براى مقابله با تحریم ها گفت.
نیکلاى پاتروشف گفت: ما باید با فعالسازی سازوکارهای جدید بویژه استفاده از ارز ملی و نظام تبادل مالی مستقل برای عبور از شرایط موجود برنامه‌ریزی کنیم.
او همکاری‌های ترانزیتی و تکمیل کریدور شمال- جنوب را یکى از مهمترین اقداماتی دانست که روسیه مى‌تواند با همکارى ایران انجام دهد.
تسریع در نهایی سازی اسناد عضویت کامل ایران در سازمان همکاری های شانگهای ، تاکید بر نظامى نشدن دریای خزر و پرهیز از برگزاری مانورهای نظامی با حضور کشورهای ثالث و توصیف پیمان دفاعی سه‌جانبه آمریکا، انگلیس و استرالیا موسوم به «آکوس» به یک ناتوی جدید از دیگر محورهاى سخنان مقام روس در دیدار با دبیر شوراى امنیت ملى ایران بود.
تلاش تهران و ریاض برای مذاکرات موثر
وزیر امور خارجه عربستان سعودی در این هفته گفت: به پیشرفت کمی در مذاکراتمان با ایران دست یافتیم اما کافی نیست.
به گزارش رصد ، فیصل بن فرحان در نشست مجمع جهانی اقتصاد افزود: دستمان به سوی ایران و سایر کشورهای منطقه برای آغاز مرحله جدیدی از همکاری دراز است.
فرحان مدعی شد که پرونده هسته‌ای ایران باید به گونه ای حل شود که صلح آمیز بودن فعالیت‌های ایران در منطقه را تضمین کند.
دو روز پس از آن، رویترز به نقل از یک مقام وزارت خارجه عربستان سعودی نوشت که هیچ نشستی میان وزیران خارجه عربستان و ایران قابل پیش‌بینی برنامه‌ریزی نشده است.
او گفت که پیشرفت‌هایی در مذاکرات با تهران حاصل شده، اما کافی نیست.
این مقام سعودی که نام او ذکر نشده ادعا کرد: ایران به منظور همکاری در آینده باید اعتمادسازی کند و اگر تهران تمایلی به تنش‌زدایی در منطقه دارد، چندین موضوع وجود دارد که درباره آنها می‌توان گفت‌وگو کرد.
با این حال ، وزیر امورخارجه ایران پیشرفت مذاکرات با عربستان را خوب توصیف کرد و گفت ایران درها را برای بازگشت سعودی بازگذاشته است.
امیر عبداللهیان در پاسخ به سوال فرید زکریا در مجمع داوس افزود: در دور اخیر مذاکرات پیشرفت های خوبی داشته ایم. حتی توافق کردیم در سطح ارشد سیاسی و دیپلماتیک و اگر شرایط فراهم شد در سطح وزرای خارجه دیدار داشته باشیم.
سفر دو مقام آمریکایى به عربستان هم در این هفته خبرساز شد
هر چند که رسانه هاى منطقه رایزنى درباره مصر را از محورهاى مذاکرات مقام هاى آمریکایى در ریاض عنوان کردند اما کاخ سفید با تایید این سفر گفت ایران و بازار انرژى موضوع مذاکرات بوده است.
کارین ژان پی یر – سخنگوی کاخ سفید گفت: تایید می‌کنم برت مک‌گورک و آموس هاچشتاین برای رایزنی در خصوص مجموعه‌ای از موضوعات از جمله فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده ایران، اطمینان از عرضه انرژی در جهان و سایر مسائل منطقه‌ای به منطقه سفر کردند.
سفر رییس جمهور به عمان
سید ابراهیم رئیسی رییس جمهور در این هفته به دعوت رسمی «هیثم بن طارق آل سعید» سلطان عمان و در صدرهیاتی بلندپایه به این کشور سفر کرد.
دیدار با جمعی از ایرانیان مقیم عمان، نشست مسئولان ارشد اقتصادی و تجار عمانی ، دیدار با «فهد بن محمود آل سعید» معاون نخست وزیر عمان ، دیدار با سلطان هیثم بن طارق پادشاه عمان و شرکت در ضیافت او و نیز امضای ۱۲ یادداشت تفاهم همکاری از برنامه های رئیس جمهور در سفر به این کشور بود.
افزودن چند شخص به فهرست تحریم‌های ضد ایرانی آمریکا
وزارت خزانه دارى آمریکا در این هفته اسامى ۱۹ شخص حقیقى و حقوقى را به فهرست ضد ایرانى تحریم ها افزود.
به گزارش رصد ، وزارت خزانه‌داری آمریکا مدعی شده یک شبکه بینالمللی به رهبری نیروی قدس سپاه که باعث تسهیل فروش صدها میلیون دلار نفت ایران شده را در فهرست تحریم قرار داده است.
معاون وزیر خزانه‌داری آمریکا گفت: با آنکه آمریکا به دنبال بازگشت دوجانبه به برجام است طرف‌هایی را که درآمدزایی نیروی قدس سپاه یا حزب‌الله به منابع مالی را تسهیل کنند هدف خواهد گرفت.
ایران در واکنش به این اقدام گفت که نیروهای مسلح رسمی و قانونی ایران بخصوص نیروی قدس سپاه پاسداران همواره کابوس گروه های تروریستی و افراطی در منطقه بوده اند و طبیعی است دولت آمریکا به عنوان مادرخوانده این گروه های تروریستی، از هیچ تلاشی برای حمایت از آنها خودداری نکند.
سعید خطیب زاده تحریم های یکجانبه آمریکا را نقض آشکار مقررات بین المللی دانست و افزود: ایران حق مقابله با این اقدامات را منطبق با اصول حقوق بین الملل، برای خود محفوظ می داند.
سفر به داووس پس از هفت سال
وزیر امور خارجه ایران در هفته گذشته به داووس رفت تا در نشست مجمع جهانى اقتصاد شرکت کند.
آخرین حضور ایران در داووس به سال ١٣٩۴ باز مى گردد که محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه در حاشیه آن با مقام هاى آمریکایى و اروپایى دیدارهایى رسمى داشت.
به گزارش رصد ، دو سال بعد، حضور ظریف در نشست سال ١٣٩۶ مجمع داووس منتفى شد.
آن زمان، عباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه ایران گفت که برگزارکنندگان مجمع جهانی اقتصاد برنامه تنظیم شده برای ظریف را بهم زدند و ترتیبات دیگری در نظر گرفتند.
او افزود که در همین چارچوب این سفر متاسفانه انجام نمی‌شود.
پیش از این، در سال ۲۰۱۴ حسن روحانی، رئیس جمهور ایران شخصا در اجلاس مجمع جهانی شرکت کرده بود.
محمد خاتمی نیز در دوران ریاست جمهوری‌اش یک بار مهمان اجلاس داووس بود.
امیرعبداللهیان در حاشیه این مجمع دیدارهایى هم داشت که بلاوال بوتو زردارى همتاى پاکستانى و بورگه برنده رییس مجمع جهانى اقتصاد از جمله آنها بود.
وزیر امور خارجه در پنل اختصاصی در داوس به سوالات فرید ذکریا در مورد موضوعات منطقه‌ای و بین المللی، پاسخ گفت.
امیرعبداللهیان در پاسخ به سوالی در خصوص روابط ایران و آمریکا نیز گفت: سیاست خارجی ایران اصول مشخص دارد و بر این اساس ملاکی که ما در نظر میگیریم رفتار عملی آمریکاست. متاسفانه واشنگتن طی ۴۰ سال گذشته تنها بر بی اعتمادی ها افزوده است.
او گفت: همین الان در میانه مذاکرات وین، آقای بایدن تحریم های جدیدی را اضافه میکند. در واقع اینقدر آمریکایی ها در تحریم ها افراط کرده اند که گاه یک نفر را سه بار تحریم کرده اند. این یک نوع جنون تحریم است. برای هر ارتباطی حداقلی از اعتماد لازم است که در موضوع آمریکا این از اساس وجود ندارد.
امیر عبداللهیان در پاسخ به سوالی در خصوص بازگشت ایران به بازار انرژی با توجه به تحولات بین المللی اظهار داشت:
ایران ظرفیت های متعددی در حوزه انرژی از جمله در تولید و انتقال انرژی برخوردار بوده و همچنین با توجه به موقعیت ژئوپلتیکی خود در حوزه ترانزیت با توجه به کریدورها شمال- جنوب و شرق-غرب از محوریت برخوردار است. در همین‌چارچوب، در نشست اخیر اوپک گازی در قطر، رئیس جمهور اسلامی ایران ایده استفاده از ظرفیت گاز برای دوران‌پسا کرونا را مطرح کرد که بر همین اساس از این ظرفیت برای بهبود و توسعه وضع اقتصادی جهانی میشود استفاده کرد.
وزیر امورخارجه در مورد یمن اظهار داشت: انصارالله در سالهای‌گذشته توانسته امن ترین‌مناطق را در داخل یمن ایجاد کند. شروع جنگ از سوی سعودی از همان ابتدا یک اشتباه بزرگ بود و لذا تمرکز باید بر ادامه آتش بس و رفع محاصره باشد.
وزیر امور خارجه در مورد سوریه هم گفت: رییس جمهور سوریه اخیرا تهران بود و شرایط سوریه کاملا متفاوت شده است. تهران در جنگ تروریست ها بر علیه مردم سوریه، تصمیم درستی گرفت و در کنار مردم سوریه ایستاد تا داعش و تروریست ها در دمشق حاکم نشوند که اگر این اتفاق می‌افتاد دنیای متفاوتی می‌داشتیم.
امیر عبداللهیان در مورد جنگ اوکراین نیز تاکید کرد: مقامات ایران از همان ابتدا به صورت روشن جنگ را مردود اعلام‌کردند اما باید در عین حال به ریشه های این جنگ و تحریکات گسترده ناتو، غرب و آمریکا بر علیه روسیه دقیقا توجه کرد.
ابتکار منطقه‌ای ایران برای رفع معضل ریزگردها
ریزگردهاى همسایه در هفته‌ای که گذشت ادارات و مدارس برخى مناطق ایران را به تعطیلى کشاند.
پس از آنکه رئیس جمهور به وزارت خارجه ماموریت رسیدگی به مساله را داد، حسین امیرعبداللهیان نامه اى به همتایان خود در منطقه نوشت.
به گزارش رصد ، وزیر امور خارجه در نامه به وزرای خارجه کشورهای دارای منشاء ریزگرد و یا مبتلا به بحران زیست محیطی حاصل از انتشار گسترده گرد و غبار در منطقه خواستار انعقاد یک کنوانسیون منطقه‌ای با مشارکت سازمان ملل متحد و سازمانهای تخصصی آن بخصوص برنامه محیط زیست ملل متحد و سازمان بهداشت جهانی شد.
امیر عبداللهیان پیشنهاد کرد: ذیل این کنوانسیون یک صندوق ایجاد شود که کمکهای بین المللی و منطقه ای به آن واریز شده و هر چه سریعتر از محل این صندوق مبارزه با پدیده ریزگردها و بیابان زایی هماهنگ تر و سریعتر انجام شود.
امیرعبداللهیان پیش از این هم در خصوص ضروروت اقدام دو جانبه و جمعی برای مهار پدیده گرد و غبار و بیابان زایی با وزرای خارجه عراق، سوریه، کویت و ترکیه بصورت تلفنی گفت و گو کرده بود.
او از وزیر خارجه عراق خواست که عربستان نیز بعنوان یکی دیگر از کشورهای منشا و مبتلا به این بحران ، این ایده را مورد توجه جدی قرار دهد.
هفته شلوغ معاونان سیاسی و اقتصادی وزارت امور خارجه
على باقرى معاون سیاسى وزارت امور خارجه در هفته‌ای که گذشت میزبان برخی از همتایان خارجى خود بود.
سومین دور گفت و گوهاى سیاسى ایران و ایتالیا یه ریاست على باقرى و اتتوره سکویى معاونان وزیران خارجه دو کشور برگزار شد.
یا حضور کاندیت ماشگو معاون وزیر خارجه آفریقاى جنوبى و على باقرى دهمین کمیته مشورتى ایران و آفریقاى جنوبى برگزار شد.
سومین کمیته مشورتى ایران و بلغارستان هم با حضور على باقرى و ولیسلاو پتروا همتاى او تشکیل شد.
باقرى در این هفته میزبان عادل تورسانف معاون وزیر خارجه قزاقستان هم بود. دیپلمات قزاق مقدمات سفر رییس جمهور کشورش را فراهم کرد.
معاون سیاسى وزیر امور خارجه با فرقت صدیق اف همتاى ازبکستانى نیز دیدار داشت و درباره همکارى در مبارزه با تروریسم و مواد مخدر با او رایزنى کرد.
مهدى صفرى معاون دیپلماسى اقتصادى وزارت امور خارجه هم در حاشیه اجلاس اکو دیدارهایی با برخی از مقامات های کشورهای عضو این پیمان داشت.
به گزارش رصد ، دلامینی معاون وزیر روابط خارجی و همکاری‌های بینالمللی آفریقای جنوبی با مهدی صفری دیدار کرد.
وفا حاجیف معاون وزیر خارجه ترکمنستان هم در حاشیه اجلاس اکو با معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه گفت و گو کرد.
ترانزیت و سوآپ نفت و گاز و برق از طریق ایران محور این گفت و گو بود.
فاروق کایماکچی معاون وزیر خارجه ترکیه نیز درباره همکاری تهران – آنکارا در حوزه های بانکی ، تجارت ، حمل و نقل ، ترانزیت ، انرژی ، بهداشت و فناوری های نوین با مهدی صفری رایزنی کرد.
پاسخ ایران به یونان برای مصادره نفت صادراتی
گارد دریایی یونان حدود ۴۰ روز پیش نفتکش حامل نفت ایران را توقیف کرد اما در این هفته خبرساز شد.
به گزارش رصد ، یونان مى گوید نفتکش روسی پگاس را در کناره جزیره ائوبویا توقیف کرده و این شناور چند روز بعد برای مقابله با تحریم‌های اروپایی علیه روسیه به لانا تغییر نام داده است.
یونان در این هفته اعلام کرد که ۱۱۵ هزار تن نفت توقیفی ایران را به ایالات متحده تحویل می‌دهد.
مقام‌های پلیس بندری یونان گفته‌اند که این تصمیم پس از درخواست دادگستری آمریکا و در جهت اجرای تحریم‌های این کشور علیه ایران و روسیه انجام میشود.
وزارت خارجه کاردار سفارت یونان در تهران (در غیاب سفیر) را احضار و مراتب اعتراض شدید دولت ایران را به وی ابلاغ کرد.
در این دیدار رئیس اداره مدیترانه گفت: ایران از حقوق قانونی خود چشم پوشی نخواهد کرد و از دولت یونان انتظار دارد به تعهدات بین المللی خود در عرصه دریانوردی و کشتیرانی ملتزم و پایبند باشد.
سازمان بنادر و دریانوردی هم اعلام کرد: یونان یک کشتی ایرانی را که به‌دلیل شرایط بد آب‌وهوایی به سواحل این کشور پناه برده بود متوقف کرده و با هماهنگی آمریکایی‌ها نفت آن را توقیف کرده است.
این سازمان از اینکه هیچگونه همکاری و کمک‌رسانی با کشتی مدنظر قرار نگرفته ابراز تاسف کرد و اقدام نیروهای نظامى یونان دو تخلیه بار کشتى را مصداق بارز دزدی دریایی دانست.
وزارت امور خارجه هم در نهایت، کاردار سفارت سوییس در تهران به عنوان حافظ منافع آمریکا را احضار کرد
مدیر کل آمریکای وزارت امور خارجه به دیپلمات سوئیسى نگرانی و اعتراض شدید ایران نسبت به تداوم نقض صریح قوانین و مقررات بین المللی حقوق دریاها و کنوانسیون های بین المللی مربوطه خصوصا اصل آزادی کشتیرانی و تجارت آزاد بین المللی توسط دولت امریکا را اعلام و بر رفع فوری توقیف کشتی و محموله آن تاکید کرد.
کاردار سوییس اعلام کرد مراتب را در اسرع وقت به مقامات امریکا منتقل خواهد کرد.
آخرین ساعات هفته اعلام شد ایران تصمیم به اقدام تنبیهی علیه این کشور گرفته است.
ساعتى بعد، روابط عمومی کل سپاه اعلام کرد نیروی دریایی سپاه امروز (جمعه) ۲ فروند نفتکش یونانی را به دلیل تخلفات انجام گرفته در آبهای نیلگون خلیج همیشه فارس توقیف کرد.
پس از آن هم یونان اقدام ایران را دزدى خواند و به آن اعتراض کرد.
