رصد خبر | وزیر امور خارجه روز سه‌شنیه در صحن مجلس حاضر شد تا به دو سوال نمایندگان پاسخ دهد. موضوع هر دو سوال دیپلماسی آب بود. امیرعبداللهیان سدسازی ترکیه را مشکل‌ساز و غیرقابل قبول خواند.
حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه در پاسخ به سوال جلال محمودزاده نماینده مهاباد در مجلس درباره سدسازی های بی رویه ترکیه اظهار داشت: برای ما در ایران قابل قبول نیست کشور ترکیه اقداماتی را در حوزه سدسازی انجام بدهد و نتیجه آن مشکلاتی برای مردم ایران و منطقه شود و همچنین در میزان ورود آب به کشور تاثیر منفی بگذارد.
وی ادامه داد: این موضوع سه بار در دیدار حضوری در نیویورک و تهران از وزیر خارجه خواستم تا به رسم همسایگی توجه جدی در سدسازی ها روی رودخانه ارس داشته باشند.
وزیر خارجه گفت: هیچ قرارداد دوجانبه‌ای بین ایران و ترکیه در حوزه سدسازی وجود نداشته است. مقامات دولت ترکیه می گویند سدسازی های ما در مناطق کوهستانی است و صرفاً برای مصارف برق آبی است.
وی افزود: مراتب اعتراض به ترکیه اعلام شده و وزیر خارجه ترکیه در این رابطه گفت ما هیچ نیازی به این آب نداریم و آب را در زمستان ذخیره و در تابستان آن را رها می کنیم. کار مهمی در ۴ ماهه انجام دهیم توانستیم برای اولین بار در طول تاریج با ترکیه در حوزه مباحث آبی نسبت به تشکیل کمیته مرزی مشترک توافق کنیم.
وزیر خارجه خاطرنشان کرد: اولین سفر را تیمی از کارشناسان وزارت خارجه و وزارت نیرو به ترکیه انجام دادند و قرار است به زودی هیاتی از ترکیه به ایران سفر کنند.همه اقدامات حقوقی و سیاسی بین ایران و ترکیه انجام شده است.
او گفت: ما هیچ اختلاف نظری در موضوع آب با هیچ یک از نمایندگان نداریم. باید تاکید کنم در خصوص سدسازی های ترکیه، گفتگو های مفصلی با طرف عراقی و با طرف ترک داشتیم؛ اگر در گذشته انفعال وجود داشته، دولت در ۸ ماهه گذشته اقدامات متفاوتی داشته است و رئیس جمهور به بنده و وزیر نیرو دستورات اکیدی جهت پیگیری این مسئله داده است.
امیرعبداللهیان افزود: ما در دولت هیچ بنایی برای این که به نمایندگان بگوییم نقطه نظر و ایده تان در خصوص محافل منطقه ای و بین المللی را پس بگیرید نداریم.
وی با بیان اینکه هم نمایندگان هم وزارت خارجه در راستای تامین منافع ملی اقدام می کنند، بیان داشت: آیا اینکه خود ما از وضعیت سدسازی های ترکیه بر روی ارس و دجله و فرات قانع هستیم، باید بگویم ما هم قانع نیستیم و با شما نمایندگان هم صدا هستیم و باید برای به سرانجام رسیدن این مسئله دست به دست هم دهیم.
وزیر خارجه بیان داشت: نباید بگذاریم برخی از کشورهای از جمله ترکیه از فضای عدم وجود یک ساز و کار بین المللی در راستای تغییر شرایط زیست محیطی چه در ایران و چه در عراق استفاده کنند.
امیر عبداللهیان تصریح کرد: ما با دولت عراق به طور مستمر در تماس هستیم زیرا در مسئله سدسازی های ترکیه هم ایران هم عراق متضرر می شود.
وی در خصوص اینکه چرا ایران از ترکیه شکایت بین المللی نمی کند، گفت: اگر ترکیه جزو کنوانیسیون ۱۹۹۷ نیویورک بود می‌توانستیم موضوع را پیش ببریم؛ اما آنچه که امروز در اختیار است از طریق تشکیل کمیته مشترک مرزی و همچنین مناسبات و دیپلماسی دوجانبه است که می توان از این طرق این مسئله را پیگیری کرد.
وزیر خارجه عنوان کرد: انشاالله بتوانیم با استفاده از ظرفیت دولت و دیپلماسی پارلمانی در تامین حداکثری منافع ملی در این حوزه موفق باشیم.
نماینده مهاباد: متاسفانه ترکیه خود را مالک دجله و ارس می داند
جلال محمودزاده نماینده مردم مهاباد در نشست علنی سه شنبه در سوال از وزیر خارجه اظهارداشت: سوال من از وزیر خارجه در خصوص سدسازی های بی رویه ترکیه بر روی آب های ورودی به رودخانه های دجله و فرات و ارس است.
وی افزود: سدسازی های بی روبه ترکیه، شامل احداث ۲۲ سد بر سرشاخه های دجله و فرات بوده است که عراق و سوریه و ایران را دچار گرد و غبار می کند.
محمودزاده ادامه داد: حجم سدهای احداث شده به ۱۲۰ میلیارد متر مکعب می رسد، سد آتاتورک که ۷۵ درصد آب فرات را ذخیره می کند.
این نماینده مجلس گفت: موضوع سوال بنده از وزیر خارجه سدسازی های بی رویه بر خلاف عرف بین الملل ترکیه بر روی آب های بین المللی و به ویژه روی رودخانه های دجله و فرات و ارس است.
نماینده مهاباد اظهارداشت: در رابطه با سدسازی های غیر قانونی های ترکیه در قالب دو پروژه سدسازی با نام های گاپ و داپ. می توان گفت پرژه گاپ شامل احداث ۲۲ سد و ۱۳ نیروگاه های برقی و آبی بر روی سرشاخه های دجله و فرات بوده که با بهره برداری از این سدها ایران و عراق و سوریه را دچار گرد و غبار می کند.
وی افزود: رودخانه دجله و فرات که در عراق به هم می رسند، هر دو از ترکیه سرچشمه می‌گیرند؛ در پروژه گاپ ۸ سد مستقیماً روی فرات و ۶ سد روی دجله در حال احداث یا احداث شده است که حجم سدهای احداث شده ترکیه بر روی دو رودخانه مذکور به ۱۲۰ میلیارد متر مکعب می رسد.
محمودزاده تصریح کرد: سد آتاتورک که ۷۵ درصد آب فرات را ذخیره میکند با ظرفیت ۵۰ میلیارد متر مکعب معادل ۶۵۰ سد ایران ظرفیت دارد.
وی تاکید کرد: نگرانی دیگر این است، ترکیه به جز دو سد آتاتورک و ایلی سو که ورود آب دجله فرات را به نصف کاهش داده است، درحال احداث سد دیگری است که خطر آن بسیار بیشتر است.
نماینده مهاباد در مجلس عنوان کرد: ترکیه عامل اصلی شکل گیری ریزگردها در منطقه است، که متاسفانه ترکیه خود را مالک دجله و ارس می داند. انفعال و ناتوانی دولت های ایران و عدم شناخت آنان از حق آبه کشور باعث تهدید اکو سیستم کشور شده است.
نماینده مهاباد از پاسخ وزیر امور خارجه به صورت مشروط قانع شد
نماینده مردم مهاباد در مجلس شورای اسلامی از پاسخ امیر عبدالهیان وزیر امور خارجه به صورت مشروط قانع شد.
محمودزاده گفت: توضیحات وزیرخارجه خوب بود اما کافی نیست؛ اگر وزیر قول دهد که به صورت دو یا سه ماهه گزارشی از پیگیری های صورت گرفته به مجلس و کمیسیون کشاورزی ارائه کند، سوال را به رای نمی گذارم.
رئیس مجلس: نگاه ایران به آب از زاویه امنیت ملی است
محمدباقر قالیباف ر بعد از بررسی سوال محمودزاده نماینده مردم مهاباد از وزیر امور خارجه اظهار داشت: موضوع آب مخصوصاً در کشورمان و در منطقه از اولویت های مهم است و ما نسبت به بحث آب نگاه امنیت ملی داریم.
رئیس مجلس شورای اسلامی ادامه داد: نه تنها مجلس، بلکه تمام قوا و مردم شاهد شرایط محیط زیستی و کمبود آب هستند و وزارت امور خارجه و سایر سازمان های مربوطه باید کمک کنند تا مشکل و بحث حقآبه های موجود را پیگیری کنیم.
امیرعبداللهیان: تخلفی درباره هیرمند رخ دهد در مجامع بین المللی پیگیری می کنیم
حسین امیرعبدالهیان وزیر امور خارجه و در پاسخ به سوال حبیب‌الله دهمرده نماینده مردم زابل در مجلس شورای اسلامی در خصوص وضعیت اختصاص حقابه ایران از رودخانه هیرمند اظهار داشت: ما از هیأت حاکمه موقت افغانستان در رابطه با رودخانه هیرمند رضایت نداریم و معتقدیم در موضوع آب بهتر از آنچه در ماه‌های گذشته عمل شد می‌توانستند اقدام کنند.
وی افزود: در مذاکرات مستقیم با سرپرست وزارت خارجه افغانستان و پیگیری‌های نماینده ویژه کشورمان در امور افغانستان، برای چندمین بار در ماه‌های گذشته این مسأله را از زبان آنها شنیده‌ایم که حقابه ایران از هیرمند را به رسمیت شناختیم و مورد تأکید قرار داده‌اند.
وزیر امور خارجه با اشاره به برگزاری نشست کمیساریای مشترک ایران و افغانستان در خصوص رودخانه هیرمند و نیز آزادسازی آب از سد کمال‌خان افغانستان به سمت ایران در ماه‌های گذشته گفت: بخش کمی از این آب به سمت ما آمد و ذخیره سد نیز رو به پایان است و البته کارشکنی‌هایی در افغانستان در این خصوص صورت گرفته است.
امیرعبدالهیان افزود: در زمان افزایش ذخیره سد، درخواست رهاسازی آب را از طرف افغان داشتیم که مسأله لایروبی را مطرح کردند و بعد از آنکه ما برای کمک به لایروبی اعلام آمادگی کردیم، هیأت حاکمه افغانستان اعلام کرد که در این خصوص سه میلیون دلار نیاز به کمک مالی دارند.
وی ادامه داد: هیأت حاکمه افغانستان پذیرفته است که حقابه ایران را پرداخت کند اما الان کمبود آب را علت تأخیر اعلام میکند.
وزیر امور خارجه گفت: یکی از مصادیق راستی‌آزمایی عملکرد هیأت حاکمه افغانستان برای ما موضوع رودخانه هیرمند و اختصاص حقابه ایران و اجرای قرارداد سال ۱۳۵۱ است.
رئیس دستگاه دیپلماسی اضافه کرد:در داخل هم طرح روئین‌تن‌سازی سیستان و بلوچستان به عنوان یک برنامه داخلی در دست پیگیری است اما در مورد حقابه ایران از هیرمند هم چون قرارداد دو جانبه داریم در صورتی که تخلفی رخ دهد در مجامع بین‌المللی پیگیری خواهیم کرد.
امیرعبدالهیان همچنین با اشاره به برنامه طرف ایرانی برای اعزام کارشناسان خود برای بازدید از رودخانه بالادست سد کجکی افغانستان و اندازه‌گیری شاخص‌های میزان آب، خاطرنشان کرد: سرپرست وزارت خارجه افغانستان قول داده که کمتر از چند هفته دیگر امکان این بازدید را فراهم کند و امیدواریم در این رابطه متعهدانه عمل کنند.
وی در عین حال خاطرنشان کرد: طرف افغان می‌گوید به دلیل برخی ناهماهنگی‌ها و آشفتگی‌ها در این کشور مشکلاتی در این حوزه وجود دارد اما آب را رهاسازی کرده‌‌اند و ما هم با توجه به ابراز حسن نیتی که طرف مقابل کرده تلاش داریم که از طریق تلاش‌های دوجانبه مسأله حقابه ایران از هیرمند را حل کنیم.
نماینده زابل : فرصت‌سوزی درباره حقابه ایران از هیرمند باعث پشیمانی می‌شود
حبیب الله دهمرده، نماینده مردم زابل، زهک، فیرمند و هامون در مجلس شورای اسلامی در جلسه علنی امروز مجلس و در طرح سؤال از حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه در خصوص حقابه ایران از رودخانه هیرمند اظهار داشت: سیستان و بلوچستان که روزگاری انبار غله آسیا بوده، امروز با بحران آب و کشاورزی مواجه است و علیرغم خدمات نظام جمهوری اسلامی، به دلیل عدم مدیریت فرصت‌ها به چنین وضعیتی دچار شده است؛ آن هم در حالی که عمده فعالیت‌های مردمان این منطقه کشاورزی و دامپروری است که وابستگی صد درصدی به رودخانه هیرمند دارد.
وی ادامه داد: استمرار بیش از دو دهه‌ای خشکسالی در سیستان و بلوچستان، وضعیت معیشتی این منطقه را بحرانی کرده و پیوسته شاهد مهاجرت و حاشیه‌نشینی مردم در دیگر نقاط هستیم که آن هم مشکلات خاص خودش را ایجاد میکند.
عضو مجمع نمایندگان استان سیستان و بلوچستان در مجلس اظهار داشت: اگر در این رابطه پیشگیرانه عمل کنیم از بسیاری از خسارت‌های بعدی جلوگیری می‌شود، اما اراده‌ای برای ساماندهی این وضعیت وجود نداشته است.
دهمرده با بیان اینکه قرارداد سال ۱۳۵۱ بین ایران و افغانستان در خصوص رودخانه هیرمند قراردادی ظالمانه بوده است، عنوان کرد: بر اساس این قرارداد ۲۶ مترمکعب در ثانیه از مجموع ۱۲۰ مترمکعب آب آن برای ایران در نظر گرفته شده است، اما از یک طرف دولت افغانستان مدام به احداث سد و بند بر روی این رودخانه اقدام کرده، ولی در طرف دیگر ما حتی در مرکز استان سیستان و بلوچستان هم همچنان با روش‌های سنتی و غیرعلمی کار می‌کنیم.
وی تصریح کرد: با بستن سد کمال‌خان در ۸۰ کیلومتری مرز ایران آن هم توسط بدخواهان بشریت مثل آمریکا، انگلیس و آل سعود، شرایطی در مرز رقم خورده که موجب خالی شدن مناطق مرزی و مهاجرت مردم شده است.
این نماینده مجلس با بیان اینکه در سال‌های گذشته مرتب در این رابطه از وزرای خارجه و نیرو سؤال شده است، گفت: در دولت قبل دریاچه ارومیه با همت دولت احیا شد اما در رابطه با دریاچه هامون به عنوان هفتمین تالاب بین‌المللی کاری نشد، تا جایی که امروز این منطقه به عنوان یکی از کانون‌های ریزگرد شناخته می‌شود.
دهمره با تاکید بر اینکه نباید در این خصوص فرصت‌سوزی شود و با تاکید بر اینکه توضیحات وزیر خارجه قانع‌کننده نیست، گفت: ما خواستار اجرای بسته‌ای هستیم که در مدت طولانی با کمک وزیر سابق خارجه و وزیر فعلی طراحی شد و اگر وزیر قول می‌دهد که پیگیر حل این مسأله باشد، اعلام می‌کنم که از توضیحاتش قانع شدم.
وی درنهایت به صورت مشروط از توضیحات وزیر امور خارجه قانع شد.
