تزلزل در کنوانسیون ژنو با قراردادن نام سپاه در لیست ادعایى سازمان‌های تروریستی

رصد خبر | رضا‌‌ نصری حقوقدان بین الملل قراردادن نام سپاه پاسداران انقلاب در لیست ادعایى سازمان هاى تروریستى را موجب نزلزل در کنوانسیون ژنو دانست و حذف این نیرو از لیست مزبور در جریان مذاکرات وین را ضرورى خواند

در یادداشت رضا نصرى مى خوانیم:

حذف سپاه پاسداران از لیست «سازمان‌های تروریستی خارجی» (لیست FTO) آمریکا در توافق وین اقدام بسیار مثبتی خواهد بود.

قرار دادن سپاه در این لیست توسط دولت ترامپ یک خطای فاحش بود که می‌تواند در بلندمدت تاثیر منفی بسیار مهمی بر رژیم حقوقی حاکم بر نزاع‌های مسلحانه بین‌المللی بگذارد.

ثبت سپاه در فهرست FTO نه تنها با معیارهای حقوقی مصرح در قوانین داخلی خود آمریکا سازگار نبود، بلکه باب کردن این بدعت در روابط بین‌الملل خطر «سیاسی شدن» و به تبع تضعیف نظام حقوقی حاکم بر نزاع‌های بین‌المللی را نیز به دنبال خواهد داشت.

حقیقت این است که علیرغم ادعای مغرضانه، سپاه پاسداران‌ با هیچ معیاری یک سازمان تروریستی محسوب نمی‌شود؛ بلکه سپاه نیروی مسلح رسمی یک کشور عضو سازمان ملل متحد است و از تمام ویژگی‌های یک ارتش کنوانسیونل و متعارف برخوردار است.

به عنوان مثال، سپاه پاسداران اختیارات خود را از قانون اساسی ایران می‌گیرند؛ یک سلسله مراتب و یک ساختار فرماندهی تعریف‌شده و مشخص دارد؛ در چارچوب یک منشور مصوب نظامی عمل می‌کند و در آیا راستا ساختار فرماندهی آن نیز در برابر قوانین داخلی‌ ایران و قوانین بین‌المللی پاسخ‌گوست.‌

علاوه بر این، اعضای سپاه یونیفورم و یک نشان قابل رویت بر تن دارند؛ بیش از نیمی از مردان ایرانی دوره خدمت سربازی‌شان را در این نهاد سپری می‌کنند و کل مجموعه نیز مقید به رعایت موازین کنوانسیون‌های ژنو و عرف حاکم بر نزاع‌های مسلحانه است.

در واقع، همانطور که برخی سازمان‌های معتبر بین‌المللی (مانند سازمان بین‌المللی صلیب سرخ) گزارش کرده‌اند، سپاه پاسداران یک کارنامه بسیار مثبت در زمینه رعایت موازین حقوق بشردوستانه دارد و در جنگ فرسایشی ۸ ساله با عراق صدام حسین نیز – در برابر جنایات جنگی و استفاده از سلاح‌های کشتارجمعی آن – عملکرد و خویشتن‌داری نمونه‌ای به نمایش گذاشت.

ایضأ ، ثبت نیروی نظامی رسمی یک دولتِ عضو کنوانسیون‌های ژنو در فهرست سازمان‌های تروریستی‌ موجب ترویج مقوله غلط «سرباز-تروریست» در روابط بین‌المللی خواهد شد و تبعات منفی بسیار مهمی نیز بر شأن حقوقی و جایگاه اسرای جنگی خواهد داشت.

لازم به ذکر نیست که عمومیت یافتن چنین اقدامی (ثبت ارتش‌های دولت‌های رقیب در فهرست‌های سازمان‌های تروریستی‌) در میان کشورها – ولو در چارچوب اقدامات متقابل – پیامدهای سنگینی بر قوای نظامی آمریکا و غرب نیز به جای خواهد گذاشت.

به بیان دیگر، تصور کنید در قضیه کنونی اوکراین، کشورهای درگیر – یعنی روسیه، اوکراین ‌و ناتو – ارتش‌های یکدیگر را در فهرست سازمان‌های تروریستی خود ثبت کنند. پرسش اینجا که آنگاه با سربازی که در حین نبرد اسیر می‌شود چگونه برخورد خواهد شد؟ آیا او از حمایت کنوانسیون‌های ژنو برخوردار خواهد بود یا اینکه پس از دستگیری به مثابه عضوی از یک سازمان تروریستی با او برخورد خواهد شد؟ در چین سناریویی چه بلایی بر سر رژیم حقوق بشردوستانه خواهد آمد؟

از سوی دیگر، اگر دولت‌های عضو کنوانسیون‌های ژنو به این باور برسند که چنین اقدام فراگیری (ثبت به عنوان سازمان ترورستی) اعضای نیروهای مسلح آن‌‌ها را از دریافت حمایت‌های مندرج در این کنوانسیون‌ها محروم خواهد کرد، چه بسا تعداد زیادی از آن‌ها از این معاهدات بین‌المللی خارج شده و در نهایت شاهد سقوط این رژیم حقوقی ضروری خواهیم بود.

به همه این دلایل فوق – ولو جدا از هر ملاحظه دیگری – حذف نام سپاه ایران از فهرست سازمان‌های تروریستی‌ آمریکا یک اقدام ضروری بسیار مثبت تلقی خواهد شد که در حفظ تمامیت این قوانین کمک بسزایی خواهد کرد.

https://twitter.com/RezaNasri1/status/1504168958949265408?s=20