در ماه‌های اخیر در اروپا، به‌ویژه در آلمان، نشانه‌های فزاینده‌ای از بازنگری‌های گسترده در ساختار دفاعی و نظامی دیده می‌شود؛ بازنگری‌هایی که در پی تشدید نگرانی‌ها از رویارویی احتمالی با روسیه و فشارهای فزاینده آمریکا برای تقویت توان دفاعی اروپا شکل گرفته‌اند.
رصدخبر | جهان ؛ مجموعه‌ای از تصمیمات تازه در حوزه تقویت ارتش، ایجاد واحدهای جدید دفاعی و بحث عمومی درباره بازگشت سربازی اجباری، اکنون نشان می‌دهد که آلمان در مسیر یک تغییر بنیادین در سیاست دفاعی خود قرار گرفته است.
توافق احزاب ائتلافی بر سر مدل جدید خدمت نظامی
احزاب ائتلافی آلمان پس از هفته‌ها مذاکره به توافقی جدید درباره بازسازی ارتش و اصلاح خدمت نظامی رسیده‌اند؛ توافقی که آن را می‌توان یکی از مهم‌ترین تغییرات راهبردی نظامی آلمان در دهه‌های اخیر دانست.
طبق این توافق، آلمان یک سیستم ترکیبی خدمت نظامی ایجاد خواهد کرد که پایه آن همچنان داوطلبانه است، اما در صورت نیاز امکان فراخوان اجباری نیز پیش‌بینی شده است. این ساختار دوگانه قرار است ظرفیت انعطاف‌پذیرتری برای ارتش ایجاد کند، به‌ویژه در شرایطی که تهدیدات امنیتی در اروپا در حال افزایش توصیف می‌شود.
افزایش کم‌سابقه شمار نیروهای ارتش
بر اساس طرح ارائه‌شده، شمار نیروهای ارتش آلمان از حدود ۱۸۲ هزار نفر فعلی به ۲۵۵ تا ۲۷۰ هزار نفر افزایش می‌یابد. علاوه بر آن، حدود ۲۰۰ هزار نفر نیروی ذخیره جدید نیز به این ساختار افزوده خواهد شد. این افزایش نیروها پاسخی مستقیم به نگرانی‌های ناشی از جنگ روسیه و اوکراین و همچنین هشدارهای اخیر رهبران اروپایی درباره احتمال گسترش تنش‌هاست.
پیش‌تر فریدریش مرتس، صدراعظم آلمان، اعلام کرده بود که هدف او ساختن قوی‌ترین ارتش در اروپا است؛ اظهارنظری که در چارچوب این برنامه جدید معنا و جهت‌گیری مشخصی پیدا می‌کند. بوریس پیستوریوس، وزیر دفاع آلمان نیز هشدار داده بود که کشور باید تا سال ۲۰۲۹ برای «احتمال جنگ» آماده شود.
موج هشدارها در اروپا
تنها آلمان نیست که در این مسیر بزرگ امنیتی گام برمی‌دارد. در کشورهای دیگر اروپا نیز هشدارهایی با همین مضمون شنیده می‌شود.
الکساندر ووچیچ، رئیس‌جمهوری صربستان، در واکنش به سخنان رئیس ستاد کل نیروهای مسلح فرانسه—که گفته بود ارتش فرانسه باید ظرف سه تا چهار سال آماده رویارویی با روسیه باشد—تأکید کرده است که احتمال جنگ بین اروپا و روسیه روزبه‌روز بیشتر می‌شود و این تنها یک هشدار لفظی نیست، بلکه کشورها عملاً خود را برای آن آماده می‌کنند.
ایجاد واحد جدید «دفاع پهپادی»
در کنار بازسازی ارتش، آلمان برنامه دیگری برای مقابله با تهدیدهای نوین آغاز کرده است. بنا بر اعلام وزارت کشور، یک واحد تخصصی جدید در ساختار پلیس این کشور با عنوان «واحد دفاع در برابر پهپادها» ایجاد می‌شود.
این واحد متشکل از ۱۳۰ افسر پلیس خواهد بود که مأموریت آن شناسایی، رهگیری و سرنگونی پهپادهای ناشناس در آسمان آلمان است. آغاز به کار این واحد برای ماه دسامبر برنامه‌ریزی شده است.
افزایش پروازهای غیرقانونی پهپادی در آلمان، به‌ویژه در مناطق حساس مانند فرودگاه‌های مونیخ و برلین—که پیش‌تر به تعطیلی پروازها نیز منجر شده بود—زمینه‌ساز تصویب این طرح شد. برخی مقام‌های اروپایی، روسیه را به دست داشتن در این پروازها متهم کرده‌اند، هرچند روسیه این اتهامات را رد کرده است.
سرمایه‌گذاری فوری برای مقابله با تهدیدهای نوین
دولت آلمان در قالب این برنامه جدید، مبلغ ۱۰۰ میلیون یورو برای توسعه سامانه‌های دفاعی پهپادی اختصاص داده است. این بسته شامل تجهیزاتی همچون سامانه‌های راداری تشخیص پهپاد، فناوری ایجاد پارازیت و پهپادهای رهگیر خواهد بود. مأموران پلیس فدرال قرار است به‌صورت غیرمتمرکز در اطراف فرودگاه‌های بزرگ، پایتخت و دیگر نقاط حساس مستقر شوند و در صورت نیاز با استفاده از بالگرد وارد عملیات شوند.
وزیر کشور آلمان، الکساندر دوبرینت، در توضیح این طرح گفته است که پهپادها و حملات سایبری بخشی از «یک تهدید ترکیبی جدید» هستند و کشور باید در برابر آن‌ها مجهز شود. او همچنین اعلام کرده است که ایجاد اختلال (پارازیت) در سیگنال‌ها محور اصلی مقابله با پهپادها خواهد بود.
فضای عمومی و بازگشت بحث سربازی اجباری
در کنار اقدامات ساختاری دولت، فضای اجتماعی آلمان نیز نشانه‌های حمایت از افزایش توان دفاعی کشور را بروز داده است. برخلاف تصور رایج درباره مخالفت عمومی با سربازی اجباری، یک نظرسنجی جدید مؤسسه اینسا از حمایت اکثریت آلمانی‌ها از اجرای سربازی اجباری حکایت دارد.
طبق نتایج این نظرسنجی:
• ۵۸ درصد از پاسخ‌دهندگان معتقدند سربازی اجباری «کار درستی» است؛
• ۲۹ درصد با آن مخالف هستند؛
• ۱۳ درصد پاسخی نداده‌اند.
با وجود این حمایت عمومی، میزان تمایل واقعی برای پیوستن داوطلبانه به ارتش چندان بالا نیست. تنها ۳۱ درصد اعلام کرده‌اند که حاضرند داوطلبانه خدمت نظامی را بپذیرند، در حالی که ۵۵ درصد مخالف‌اند. همین مسئله نگرانی‌ها درباره موفقیت مدل کاملاً داوطلبانه را تقویت کرده است.
محتمل‌بودن بازگشت سربازی اجباری
با وجود توافق اخیر، خدمت نظامی فعلاً داوطلبانه باقی می‌ماند. اما در صورت نرسیدن تعداد نیروها به حد مورد انتظار، قانون اجازه می‌دهد «خدمت اجباری بر اساس نیاز» اجرا شود.
در این حالت، پارلمان باید دوباره وارد روند قانون‌گذاری شود و اجرای آن مستلزم بررسی کامل خواهد بود.
این مدل مرحله‌ای، به‌وضوح پاسخی به دو واقعیت است:
هم نیاز راهبردی برای افزایش نیرو و هم تمایل پایین نسل جوان برای پیوستن داوطلبانه به ارتش.
سابقه سربازی در آلمان
تا سال ۲۰۱۱، خدمت سربازی در آلمان اجباری بود و همه مردان ۱۸ تا ۲۵ ساله باید بین ۶ تا ۹ ماه در ارتش یا در خدمات غیرنظامی جایگزین (از جمله فعالیت‌های اجتماعی و پزشکی) خدمت می‌کردند.
اما از سال ۲۰۱۱، این نظام کنار گذاشته شد و جای خود را به یک مدل کاملاً داوطلبانه داد.
اکنون با تحولاتی که در عرصه امنیتی اروپا رخ داده، همان ساختار لغوشده بار دیگر به موضوعی مهم در سیاست داخلی آلمان تبدیل شده است.
افزایش نیروی انسانی در چارچوب تهدیدهای جدید
پیش‌تر اعلام شده بود که بر اساس الزامات جدید ناتو و افزایش نگرانی‌ها از اقدامات روسیه، آلمان باید حدود ۸۰ هزار نفر به نیروهای ارتش خود اضافه کند تا مجموع نیروها به حدود ۲۶۰ هزار سرباز برسد. رقم این افزایش دقیقاً با ساختار جدیدی که احزاب ائتلافی بر سر آن توافق کرده‌اند، همخوانی دارد.
بخشی از یک تحول بزرگتر در اروپا
مجموعه تحولات اخیر نشان می‌دهد آلمان در آستانه یک بازآرایی همه‌جانبه در سیاست دفاعی خود قرار گرفته است. افزایش چشمگیر شمار نیروهای نظامی، اصلاح ساختار خدمت وظیفه و آمادگی برای اجرای الگوی ترکیبی داوطلبانه ـ اجباری، همگی بیانگر این است که برلین دیگر شرایط امنیتی اروپا را مشابه دهه‌های گذشته ارزیابی نمی‌کند.
تشکیل واحد ویژه دفاع در برابر پهپادها و اختصاص بودجه قابل توجه برای فناوری‌های جدید نیز حاکی از آن است که آلمان علاوه بر تهدیدهای متعارف، به‌طور جدی با تهدیدهای ترکیبی و اشکال نوین جنگی مواجه است. این تحولات با فضای عمومی جامعه نیز همسو شده؛ چرا که بخش بزرگی از افکار عمومی از بازگشت سربازی اجباری حمایت می‌کند، هرچند تمایل جوانان برای پیوستن داوطلبانه همچنان پایین است و این خود بر ضرورت تغییر ساختار موجود تاکید می‌کند.
در پس‌زمینه این تصمیم‌ها، نگرانی گسترده‌تری در سطح اروپا دیده می‌شود. هشدار مقام‌های مختلف اروپایی درباره احتمال افزایش تنش با روسیه و تأکید آمریکا بر مسئولیت‌پذیری بیشتر کشورهای اروپایی، روندی را شکل داده که آلمان نیز ناگزیر از همراهی با آن شده است. در مجموع، مسیر جدید سیاست دفاعی آلمان بخشی از یک تحول بزرگتر در اروپا است؛ تحولی که هدف آن بازگرداندن بازدارندگی، بازسازی توان نظامی و آمادگی برای سناریوهایی است که دیگر صرفاً فرضیات دوردست تلقی نمی‌شوند.
ایرنا
دی‌سایت
