رصد خبر | مذاکرات ایران و قدرت های جهانی کانون توجه رسانه های ایران و البته جهان است. چکیده خبرها و تحلیل ها در ۲۴ ساعت گذشته را در قالب یک بسته خبری بخوانید.
تکاپوی اسرائیل برای تاثیر گذاشتن بر روند مذاکرات
یائیر لاپید وزیر خارجه اسرائیل گفت و گویی طولانی با امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه داشت. او درباره مذاکرات وین صحبت کرد و خواستار اعمال فشار بیشتر بر ایران شد.
تغییر مذاکره‌کنندگان آلمان و انگلیس
در میانه مذاکرات وین، نمایندگان مذاکره کننده آلمان و انگلیس تغییر کردند.
علت تغییر مذاکره کننده آلمان روی کار آمدن دولت جدید در آن کشور و علت تغییر نماینده انگلیس، بازنشسته شدن مذاکره کننده قبلی بود.
استفانی القاق به عنوان مذاکره کننده ارشد انگلیس و تیورون بلمان از آلمان به ترکیب مذاکره‌کنندگان ارشد کشورهای درگیر در مذاکرات وین اضافه شدند
هر دو آنها پیشینه کار رسانه‌ای دارند. بلمان نماینده آلمان که پیشتر مسئول مطبوعاتی سفارت این کشور در تهران بوده است.
القاق هم پیش از این در خبرگزاری رویترز، سازمان عفو بین‌الملل و دیده‌بان حقوق بشر فعالیت می‌کرد او در سال ۲۰۰۲ به وزارت خارجه انگلیس پیوست . آخرین سمت او مدیر حوزه خاورمیانه و شمال آفریقا اعلام شده است.
رایزنی ها بدون ایران
در پایان ششمین روز از مذاکرات، نمایندگان کشورهای عضو برجام، همراه با آمریکا و بدون ایران درباره موارد اختلافی تشکیل جلسه دادند.
محور اصلی این نشست تعیین راهکارهایی برای تکرار نشدن مشکل کنونی در آینده بود.
تکذیب گزارش رای الیوم
یک منبع نزدیک به تیم مذاکره کننده ایران گزارش رای الیوم درباره مذاکرات وین را تکذیب کرد.
این روزنامه مدعی شده بود که “توافق در وین در واقع تکمیل شده و موانعی که در مسیر مذاکرات طی دورهای قبلی وجود داشت، برداشته شده است”.
در گزارش ادعایی این روزنامه آمده بود : این دور از مذاکره به توافقی موقت و دو ساله ختم شده تا مرحله آزمایش و اعتمادسازی باشد و به موجب آن آمریکا تمامی تحریم‌های وضع شده در دوره رئیس‌‍جمهور سابق «دونالد ترامپ» را لغو کند.
این روزنامه نوشته بود: دیدار چوی جانگ کان معاون وزیر خارجه کره جنوبی با علی باقری در وین و اعلام توافق میان طرفین به منظور آغاز گفت‌وگو برای آزادی پول‌های بلوکه شده ایران در کره جنوبی، به درخواست آمریکا و برای اثبات حسن نیت بوده است. این اموال حدود هفت میلیارد دلار است و سئول به درخواست آمریکا آنها را بلوکه کرده است.
بهاء یا ضمانت‌هایی که بر سر آن در وین توافق شده این است که ایران ذخیره اورانیوم غنی شده و سانتریفیوژها و معدن اورانیوم خود را حفظ کند. ایران این ذخایر را پس از خروج آمریکا از برنامه جام اقدام مشترک (برجام) تولید کرد. بر اساس توافق مذکور، این ذخایر اورانیوم به روسیه منتقل خواهد شد و در لحظه خروج دولت آمریکا از توافق، به ایران بازمی‌گردد. همچنین در صورت خروج آمریکا از توافق، ایران از همانجایی که برنامه هسته‌ای خود را متوقف کرده دوباره شروع خواهد کرد.
یک منبع نزدیک به تیم مذاکره کننده در این باره گفت: گزارش و ادعای رای الیوم کاملا غلط و ساختگی است.
تکذیب شمارش معکوس پایان مذاکرات
خبرنگاران ارشد سیاست خارجی مطلب یکی از خبرگزاری ها درباره شمارش معکوس پایان مذاکرات را تکذیب کردند.
در فضای مجازی خبری از یک خبرگزاری بازنشر شد که القا می کرد علی باقری از آغاز شمارش معکوس خبر داده است.
ظاهرا این عبارت، برداشت خبرنگار آن خبرگزاری از روند مذاکرات بوده و رابطی به اظهارات علی باقری نداشته است.
تنها واکنش باقری که به این نتیجه گیری انجامیده آن بوده که در پاسخ به این سوال که آیا اختلافات یا پرانتزها رو به کاهش است، سری به علامت تایید تکان داده است.
روسیه و همسویی با ایران
مذاکره کننده روسیه در توییتی نوشت که مسکو با ارزیابی ایران درباره کاهش تعداد پرانتزها که موارد اختلافی در پیش‌نویس توافق محسوب می‌شود اشتراک نظر دارد.
میخائیل اولیانوف با اشاره به اینکه در روند مذاکرات وین پیشرفت‌هایی صورت گرفته است افزود: دست یابی به نتیجه دلخواه نیازمند زمان و تلاش است.
رایزنی اروپایی ایران
هیات ایران به ریاست علی باقری رایزنی هایی با تروییکای اروپا و هماهنگ کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا داشت.
مذاکره کننده ارشد ایران در ادامه دور هشتم مذاکرات دیدارهایی با انریکه مورا معاون دبیرکل سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا و مذاکره‌کنندگان ارشد سه کشور اروپایی داشت.
رایزنی‌های کارشناسی نیز در فرمت‌های دو و چندجانبه ادامه داشت.
تحلیل ها
قرار نیست سال‌ها معطل مذاکرات وین بمانیم
حسین امیرعبداللهیان در برنامه کنکاش جام جم از روند مذاکرات در دولت سیزدهم گفت.
وزیر امور خارجه گفت: رسیدن به ادبیات مشترک در ۲ دور اول مذاکرات سخت بود. تمام مذاکرات ۶ دور قبل در جلوی ما قرار دارد اما در عین حال ما هم پیشنهاداتی داریم. یعنی اصلا تعارف نداریم و به طرف‌های مذاکرات گفته ایم که این حق طبیعی ما است که به عنوان دولت جدید بر توافقات دولت قبلی، مروری داشته باشیم. رویکرد دولت قبل شتاب زدگی در انتها بود. اصلا فرصتی برای اشتباه نداریم و با دقت به وظایفمان در میز مذاکره عمل خواهیم کرد.
امیرعبداللهیان افزود: در همین مذاکرات، در تبادل NON PAPER بین ایران و آمریکا، طرف آمریکایی ۱۰ امتیاز برای خود ذکر می‌کند و یک امتیاز به صورت نسیه می‌خواهد به ایران بدهد. طبعا میز مذاکره ساده‌ای نیست، اما ابتکارات طرف ایرانی و مذاکرات صورت گرفته، ما را در مسیر مناسب و خوبی قرار داده است.
او گفت: دنبال فرسایشی کردن مذاکرات نیستیم و حاضر هم نیستیم که ۱۰ امتیاز بدهیم و یک امتیاز بگیریم. حتما برای ما مهم است که از حقوق و منافع کشورمان دفاع کنیم. منطق مذاکره بده، بستان است. اگر اراده جدی داشته باشیم می‌توانیم در کوتاه‌ترین زمان به یک توافق خوب برسیم. در شرایط حال، روند را مثبت و رو به جلو ارزیابی می‌کنیم.
وزیر امور خارجه خاطرنشان کرد: اما در نقطه دیروز، فرانسه نقش پلیس بد را بازی می‌کرد اما امروز رفتار معقولی دارد. دیروز طرف آمریکایی مطالبات غیرقابل قبولی داشت اما امروز تصور می‌کنیم طرف آمریکایی در NON PAPERهای خود، با واقعیت‌های صحنه وفق پیدا کرده است. در نهایت، توافق خوب، توافقی است که همه طرف‌ها احساس رضایت داشته باشند.
وی گفت: در داخل کشور نیز این توافق برای توجه به منافع ملی وجود دارد. در جلسات دو ماه گذشته با تمام سردبیران و مدیران مسئول تمامی رسانه ها(چپ، راست، مستقل و …) صرف نظر از گرایش‌ها، اصحاب رسانه تا این لحظه در مجموع با نگاه به منافع ملی، اتفاق نظر خوبی داشتند و پشتوانه خوبی برای ما هستند. همه برای ایران پیشرفته، توسعه یافته و متحد دل می‌سوزانند.
دقت بیشتر در دیپلماسی
روزنامه آفتاب یزد در گزارش نخست خود به توییت های نماینده روسیه در مذاکرات علیه وزیر امور خارجه سابق ایران پرداخته و نوشته که اینها نشان میدهد باید در دیپلماسی با دقت بیشتری گام برداریم.
آفتاب یزد نوشت: نکته گویی‌های «اولیانوف» در کنار برخی موضع گیری‌های بعضی محافل سیاسیِ داخلی و نیز تیترهای عجیب و غریب چند روزنامه در کنار تحلیل‌های فضایی و خالی از تعقل و منطق و همچنین سکوت دستگاه دیپلماسی و نامحرم دانستنِ افکار عمومی،
این روزها موجی از تنش و نگرانی و حساسیت را به وجود آورده تا جایی که یک توئیت نسبتاً توهین‌آمیز که خیلی زود حذف شد – توئیت اولیانوف که به ظریف کنایه زده بود – نشان داد باید در برخی سیاستگذاری‌ها و تصمیم گیری‌ها به ویژه آن دسته از تصمیماتی که طولانی مدت خواهد بود تجدیدنظر کنیم و با دقت بیشتری در دیپلماسی گام برداریم.
تیم جدید کم تجربه است اما توافق را صورت خواهد داد
روزنامه آرمان ملی یاداشتی از قاسم محبعلی با عنوان امتیازها را به واسطه ها ندهیم، منتشر کرده است.
او نوشته است: روس‌ها علاقه‌مند نیستند که ما با اروپایی‌ها در زمینه گاز و انرژی رابطه داشته باشیم و می‌خواهند خودشان میدان‌دار باشند. چون تامین‌کننده انرژی اروپا خودشان هستند هرگز حاضر نیستند رقیبی وارد میدان شود و آن رقیب می‌تواند ایران باشد. آنها از مناقشه ایران و غرب سود می‌برند.
به اعتقاد محبعلی، این کشورها علاقه‌مند نیستند رابطه‌ای شکل بگیرد. اگر قرار است بده بستانی صورت بگیرد می‌خواهند هم از ما و هم از آمریکایی‌ها چیزی نصیب آنها شود. به همین خاطر، هم به نفع ما و هم آمریکاست که مذاکرات را مستقیم انجام دهیم و به جای اینکه امتیاز را به‌واسطه بدهند بین خودشان رد و بدل کنند.
این کارشناس سیاست خارجی در بخش دیگری از یادداشت خود نگاهی امیدوارانه به مذاکرات وین دارد. او می نویسد: ما باید بپذیریم که برای حل معضل اقتصاد کشور و معیشت مردم مساله هسته‌ای را حل و فصل کنیم. طرف مقابل هم شاید نگرانی‌هایی که دارند سوءتفاهم باشد اما مساله ما واقعی است.
باید تلاش کنیم در این مذاکرات موفق شویم. تصمیم در ایران گرفته شده اما به دلیل اینکه اجماع به آخر نرسیده و تیم مذاکراتی کسانی هستند که در گذشته همگی مخالف برجام بودند و از تجربه کافی هم در حوزه دیپلماتیک برخوردار نیستند، ممکن است زمان را تا اندازه‌ای از دست بدهند اما در نهایت توافق را صورت خواهند داد.
روزنامه ایران: همراهی روسیه با ایران
روزنامه ایران از همراهی های روسیه با ایران در بزنگاه ها نوشته است. نویسنده این گزارش نوشته است: رایزنی‌های دوجانبه اولیانوف و رابرت مالی و همچنین اولیانوف و عراقچی در شش دور مذاکرات ناکام دولت سابق در وین هم رخداده است. اما این رایزنی‌های طبیعی و دیپلماتیک هیچ گاه با برجسته‌سازی رسانه‌های معاند همراه نشده بود.
به اعتقاد نویسنده روزنامه ایران، شاید علت این امر را بتوان در ضعف تیم مذاکره کننده سابق کشورمان و اطمینان رسانه‌های خارجی به عدم دستیابی ایران به هدف اصلی رفع تحریم در مذاکرات پیشین مشاهده کرد.مروری بر نقش روسیه در مذاکرات منتهی به توافقنامه ۲۰۱۵، زمان اجرای برجام و پس از خروج امریکا نشان میدهد برخلاف برساخت رسانه‌های جریان غربگرا، مسکو نقشی فعال در مسیر مذاکرات داشته است. البته ناگفته پیداست که این کشور نیز مانند هر دولت دیگری منافع خود را پیگیری می‌کند اما آنچه اهمیت دارد همگرایی تهران و مسکو در جهت تامین منافع کشورمان است. ایجاد زمینه‌های همکاری و منافع مشترک و استفاده بهنگام و درست از آن، با کشورهایی که کمترین چالش سیاسی با ایران را دارند خود می‌تواند از رندی و هنرمندی دیپلمات‌های کنونی کشورمان حکایت کند.
شرق و ارزیابی موقعیت رسانه ای تیم کنونی و قبلی مذاکره کننده
روزنامه شرق مصاحبه هایی با کارشناسان سیاست خارجی در مقایسه تیم کنونی مذاکره کننده و تیم قبلی به لحاظ پشتوانه رسانه ای داشت.
امیرعلی ابوالفتح به این روزنامه گفت: شرایط تیم مذاکره‌کننده کنونی که ریاستش را آقای باقری دارد، به‌نسبت شرایط بهتری است در مقایسه با تیم آقای عراقچی و تیم آقای ظریف. به نظر من این دو دلیل دارد؛ یکی اینکه مخالفت‌ها با اصل برجام در زمانی که آقای ظریف در حال مذاکره بود بسیار بسیار قوی بود و گروه‌های قدرتمندی در داخل کشور با این قضیه مخالفت می‌کردند و چون قدرتمند بودند، حاشیه امنی داشتند برای حمله به تیم مذاکره‌کننده. نکته دوم این است که تجربه تلخی پشت سر گذاشته شد و الان مشخص شده است که حمله به تیم مذاکره‌کننده، حتی اگر با دیدگاه‌های سیاسی و جناحی‌شان هم‌راستا نباشد، در نهایت به منافع ملی لطمه وارد می‌کند. از این جهت شاید با کمی اغماض بشود گفت نقدهایی که به تیم مذاکره‌کننده الان وارد می‌شود، اندکی منصفانه‌تر است یا حداقل به آن اندازه تندوتیز و زهرآلود نیست که پیش از این بود.
حسن لاسجردی، کارشناس مسائل بین‌الملل هم به شرق گفته است: بر این باورم که تیم هسته‌ای ما در‌حال‌حاضر که می‌خواهد یک تصمیم جدید بگیرد و یک موضوع مهم را به نتیجه برساند، حتما باید در میانه نگاه کارشناسان و تحلیلگران باشد تا از هر نوع هزینه بی‌جهت یا گزاف برای آینده در امان بماند.
شاید یکی، دو نفر از طرف آنها حرف می‌زند. با آدم‌های مختلف که می‌توانند کارشناس یا تحلیلگر باشند یا کسانی که در جریان تحولات هستند، ارتباط زیادی برقرار نکرده‌اند که بتوانند راحت‌تر حرف‌شان را بزنند. هرچه مذاکرات بسته‌تر و اطلاع‌رسانی کمتر باشد و افراد مختلف در جریان قرار نگیرند، به همان اندازه هم محل سؤال و شبهه و اما‌و‌اگر هست. فکر می‌کنم در‌حال‌حاضر در مجموع حمایت مناسبی از تیم مذاکره‌کننده شده است؛ اما تیم مذاکره‌کننده نسبت به بحث شفافیت مواضع و کانال‌های انتقال پیام مسئله دارد. این کانال‌ها فعال نیست؛ پس گاهی افرادی که می‌خواهند نکات‌شان را مطرح کنند، شاید ادبیات‌شان تند هست.
کوروش احمدی : دیپلمات سابق نیز ابراز عقیده کرد: متأسفانه عده‌ای خود را در این کشور صاحب اختیار کامل می‌دانند و به اصل و اصولی نیز مقید نیستند و پاسخ‌گو به کسی یا مرجعی نیز قرار نیست باشند. این عده در گذشته و در جریان مذاکرات قبلی بسیار کم‌لطفی کردند و عنایتی به منافع ملی و امنیت ملی نداشتند و حتی توجه نداشتند که تیم‌های مذاکره‌کننده در آن دو دوره نمایندگان نظام بودند و در حال گفت‌وگو با طرف‌های خارجی. اما همان‌طورکه عرض کردم این موارد را تنها می‌توانیم در پس ذهن خود داشته باشیم اما به‌هیچ‌رو نباید مبنای عمل کسانی باشد که در برابر مردم و کشور خود احساس مسئولیت می‌کنند. برعکس همیشه و همه‌جا اصول باید راهنمای عمل ما باشد.
روزنامه وطن امروز : برجام، پناهگاه اسرائیل
وطن امروز در گزارش نخست خود با عنوان برجام ، پناهگاه اسرائیل نوشت: دور هشتم مذاکرات وین که تهران با هدف لغو تحریم‌ها در دوره جدید بر سر میز مذاکراتی آن حاضر شده، در شرایطی در حال برگزاری است که به موازات آن صهیونیست‌ها طیفی از رایزنی‌ها و تحرکات دیپلماتیک و غیردیپلماتیک را جهت توقف فوری برنامه جاری غنی‌سازی ۶۰ درصد ایران در دستور کار خود قرارداده اند.
این روزنامه افزود: تنها اتفاق مشترکی که این روزها در جغرافیای سیاسی تل‌آویو و واشنگتن در جریان است انتقاد و ناسزاگویی به دونالد ترامپ و بنیامین نتانیاهو است که با اتحاد شوم خود و تصمیم اشتباه نسبت به خروج از برجام، تهران را در مسیر «بازدارندگی هسته‌ای» قرار دادند.
به اعتقاد نویسنده وطن امروز، آن دسته از سران صهیونیست که با واقعیت مواجه شده‌اند راهی جز رضایت به احیای برجام و از طریق آن بازگشت تهران به محدودیت‌های هسته‌ای برای تل‌آویو متصور نیستند و گزینه‌هایی نظیر عملیات نظامی علیه تاسیسات هسته‌ای ایران را گمراه‌کننده و در عین حال بسیار خطرناک برای اسرائیل ارزیابی می‌کنند.
