رضا نصرى حقوقدان بین الملل در پاسخ به هجمه ها به محمدجواد ظریف نوشت واژه تعلیق مورد اشاره آنقدر اهمیت نداشت که در خاطر او بماند.
رضا نصرى در تحلیلى نوشت:
فضاسازی، تیترهای درشت و حملات غیرمنصفانه علیه دکتر ظریف – و تحریف اظهارات او در روز روشن – پدیده جدیدینیست. طبیعتاً، طراحان و کارگزاران این حملات سیستماتیک هم دنبال بحث علمی و شفافسازی نیستند. اما برای کسانیکه صادقانه دچار شبهه شدهاند این توضیحات را ضروری میدانم.
البته شبهه و ابهام در مورد سازوکارها و اصطلاحات حقوقی – به ویژه در مورد ترمینولوژی خاص «حقوق اتحادیه اروپا» – نیز اتفاق جدیدی نیست و به وفور حتی در جلسات استماع «کمیسیون ویژه بررسی برجام» در مجلس نهم – که به ریاستآقای دکتر زاکانی تشکیل شده بود – نمایان میشد.
در آن زمان هم به کرات در مورد این شبهات در رسانهها نوشته بودیم. در سالهای متعاقب نیز بارها به مناسبتهایمختلف در برابر شبههافکنیهای مغرضانه توضیحات مبسوطی ارائه شد. اما ظاهراً این تلاشها کافی نبوده و لازم است – برای وفاداری به حقیقت و تاریخ هم که شده– باز هم تکرار کنیم:
در ترمینولوژی اتحادیهٔ اروپا واژه Regulation – که در ایران به اشتباه به واژه «آییننامه» ترجمه و برابر دانسته میشود – به قوانینی اطلاق میشود که به محض تصویب در سطح نهادهای اتحادیه برای همهٔ کشورهای عضو اتحادیه اروپالازمالاجراست و تاثیر مستقیم (Direct effect) نیز دارد.
یعنی Regulation – برخلاف نوع دیگری از مصوبات اتحادیه اروپا که Directive نام دارد
- پس از تصویب دفعاَ در همه کشورهای عضو لازمالاجرا میشود و نیازی نیست پارلمانهای ملی در هر یک از این کشورهاآن را تایید و جهت اجرا (Implementation) در نظام داخلی خود به تصویب برسانند.
ضمن اینکه Regulation هم تاثیر افقی دارد و هم تاثیر عمودی. به این معنا که هم بین دولت و شهروندان رابطه حقوقیایجاد میکند و هم بین کشورها با یکدیگر.
تاثیرات و اهمیت Regulation در نظام حقوقی اتحادیه اروپا در قضیه موسوم به Van Gend en Loos در دیوان عدالتاروپا بررسی و به تفصیل شرح داده شده است.
یکی از آثار آن هم این است که Regulationهای اتحادیه اروپا بر قوانین داخلی کشورهای عضو تفوق دارند! یعنی اگرقانونی در پارلمان ملی یکی از کشورها در مغایرت با یک Regulation به تصویب رسید، آن قانون – ولو به درخواست یکشهروند ذینفع – قابل ابطال است.
دلیلی هم که پیش از برجام تحریمها علیه ایران به عنوان Regulation به تصویب اتحادیه اروپا رسید، این است که اتحادیهقصد داشت – با استفاده از نافذترین نوع قانون – تحریمها را برای هر ۲۸ عضو خود همزمان لازمالاجرا کند، بدون اینکهپارلمانهای آنها تعدیلی در آن اعمال کنند.
در واقع، Regulation نافذترین حامل یا
قویترین وسیلهایست که تصمیمات (Decision) نهادهای بالادستی اتحادیه اروپا را حمل و در وسیعترین سطح به تحققمیرساند. یعنی یک «تصمیم سیاسی» در سطح نهاد بالادستی گرفته میشود و به واسطه Regulation عملاً بهکشورهای عضو ابلاغ میشود.
در ضمیمه ۵ پیوست به برجام – که به جزئیات اجرای توافق توسط اتحادیه اروپا میپردازد – چهار بار این عبارت ذکر شدهکه مفاد «تصمیم» [شماره فلان] شورای اتحادیه اروپایی «تعلیق» (Suspend) و مفاد Regulation مربوط به آن (یعنیقانون حاملِ آن تصمیم) لغو (Terminate) میشود.
حال، بعضی دوستان بدون توجه به مفهوم این اصطلاحات فنی و بعضاً بدون در نظر گرفتن مکانیسمها و انواعقانونگذاری در نظام حقوقی اتحادیه اروپا – به جای اینکه واژهها را در بستر خود فهم و تفسیر کنند یا به مباحث علمی رویبیاورند – بی تناسب بر روی عبارت Suspend مانور میدهند و کل ماجرا را به اتهامات سخیف و بیجا – از جمله این اتهامکه #ظریف متن را نخوانده – تخفیف میدهند.
حقیقت این است که اگر مذاکرهکننده این قسمت از ضمیمه ۵ برجام حساسیت خاصی روی این عبارت نداشته، یا اگر دکترظریف در جلسه مجلس حتی وجود آن را بخاطر نیاورده – صرفاً به این دلیل است که در چنین بستری اصولاً وجود اینعبارت آنقدر حائز اهمیت نبوده و نیست؛ و هر فرد مطلع دیگری هم که اندک شناختی نسبت به ظرافتهای حقوق اتحادیهاروپا – از جمله ترمینولوژی و سازوکارهای قانونگذاری آن – داشته باشد نیز احتمالاً مانند دکتر ظریف، یعنی با میزانحساسیتی متناسب با موضوع، برخورد میکرد.