شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با همراهی آمریکا و سه کشور اروپایی، قطعنامه‌ای سیاسی علیه برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران تصویب کرد؛ اقدامی که با واکنش سریع تهران همراه شد: راه‌اندازی سومین سایت غنی‌سازی و جایگزینی سانتریفیوژهای فردو با ماشین‌های نسل ششم. ایران هشدار داده در سطح همکاری با آژانس نیز تجدیدنظر خواهد کرد.
رصدخبر | دیپلماسی ؛ قطعنامه پیشنهادی سه کشور اروپایی (فرانسه، انگلیس و آلمان) با همراهی آمریکا، علیه برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای کشورمان، در نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تصویب رسید.
در این قطعنامه که با ۱۹ رای موافق، ۱۱ رای ممتنع و ۳ رای مخالف به تصویب رسید، بدون اشاره به همکاری‌های همیشگی و گسترده جمهوری اسلامی ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، تهران به عدم پایبندی به تعهدات پادمانی متهم شده است.
در این قطعنامه که در واقع ششمین قطعنامه پس از اجرای برجام و بسته‌شدن رسمی پرونده «ابعاد نظامی احتمالی» برنامه هسته‌ای ایران در سال ۱۳۹۴ بشمار می‌رود، از مدیرکل آژانس خواسته شده است تا «به تلاش‌های خود برای اجرای این قطعنامه و قطعنامه‌های قبلی ادامه داده و گزارش جدیدی از تحولات مربوط به این موضوعات ارائه کند.»
در رای‌گیری امروز، انگلیس، فرانسه، آلمان، اسپانیا، آمریکا، آرژانتین، استرالیا، بلژیک، اکوادور، اوکراین، کانادا، گرجستان، ژاپن، کره‌جنوبی، مراکش، ایتالیا، لوکزامبورگ، هلند، کلمبیا رای موافق، روسیه، چین و بورکینافاسو رای مخالف و آفریقای جنوبی، هند، پاکستان، مصر، اندونزی، برزیل، غنا، تایلند، الجزیره، ارمنستان و بنگلادش رای ممتنع دادند.
پاسخ ایران به قطعنامه سیاسی آژانس
وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و سازمان انرژی اتمی در بیانه‌ای مشترک، اقدام آمریکا و سه کشور اروپایی در تصویب قطعنامه در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را محکوم کرده و این اقدام را استفاده ابزاری مجدد از این شورا که مبتنی بر اغراض سیاسی و بدون مبانی فنی و حقوقی است، دانسته است.
در این بیانیه آمده است: جمهوری اسلامی ایران همواره به تعهدات پادمانی خود پایبند بوده است و تاکنون هیچ یک از گزارشات آژانس اشاره‌ای به عدم پایبندی ایران به تعهدات خود و یا انحراف در مواد و فعالیت‌های هسته‌ای ایران نداشته است.
در این بیانیه مشترک تصریح شده است: هر چند ما گزارش آژانس را یک گزارش کاملاً سیاسی و جانبدارانه می‌دانیم، اما این چهار کشور حتی پا را فراتر نهاده و قطعنامه‌ای را تنظیم کردند که مفاد اصلی آن با همان گزارش سیاسی مدیر کل نیز در تناقض است. از آنجا که این کشورها به دنبال اهداف سیاسی خود هستند و در فعالیت‌های جاری هسته‌ای ایران نیز نکته ابهامی را پیدا نکردند، به سراغ ادعاهای مربوط به بیش از ۲۵ سال گذشته رفته و تلاش کردند برخی از آنها را مجدداً برجسته نمایند، این در حالی است که تمامی ادعاهای مربوط به گذشته برابر قطعنامه نوامبر ۲۰۱۵ آژانس مختومه شده‌اند.
طبق این بیانیه، این اقدامات چهار کشور در حالی صورت می‌پذیرد که در برابر خارج ماندن رژیم صهیونیستی از معاهده عدم اشاعه و توسعه یک برنامه سلاح‌های کشتار جمعی شامل سلاح هسته‌ای سکوت اختیار کرده و درخصوص تهدیدات این رژیم برای حمله به تاسیسات صلح‌آمیز هسته‌ای کشورهای عضو معاهده اقدامی را نیز انجام نداده‌اند. از سوی دیگر، آمریکا، انگلیس و فرانسه تعهدات خود تحت ماده ۶ معاهده عدم اشاعه مبنی بر خلع سلاح هسته‌ای را انجام نداده و آلمان نیز میزبان این سلاح‌های مرگبار و غیر انسانی است.
وزارت خارجه و سازمان انرژی اتمی ایران تصریح کردند: این اقدام چهار کشور کاملا اعتبار و حیثیت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را زیر سوال برده و سیاسی بودن ماهیت این نهاد بین‌المللی را بیش از پیش آشکار نموده است. این شیوه برخورد سیاسی با کشوری که همواره به تعهداتش پایبند بوده و همکاری‌های گسترده‌ای با آژانس داشته است، ما را به این نتیجه می‌رساند که سیاست تعامل و همکاری نتیجه‌ای عکس دارد. در همین رابطه، ما ضمن تشکر از کشورهای عضو شورای حکام که به این قطعنامه رای منفی و یا ممتنع داده‌اند، اقدام سیاسی کشورهایی که به آن رای مثبت دادند را محکوم و تقبیح می‌کنیم. همانگونه که پیش از این نیز اعلام کرده بودیم، جمهوری اسلامی ایران چاره‌ای جز پاسخ به این قطعنامه سیاسی ندارد.
ایران اعلام کرده است: در همین رابطه، دستورات لازم از سوی رئیس سازمان انرژی اتمی برای راه اندازی یک مرکز جدید غنی‌سازی در مکانی امن، جایگزینی ماشین‌های نسل اول در مرکز غنی‌سازی شهید دکتر علیمحمدی (فردو) با ماشین‌های پیشرفته نسل ششم صادر شده است. اقدامات دیگری نیز در حال برنامه‌ریزی است که متعاقباً اعلام خواهد شد.
به گزارش ایسنا، راه‌اندازی یک مکان غنی‌سازی جدید در ایران در حالی اعلام شده که این اقدام، پس از ۲۰ سال ایران را صاحب سه مرکز غنی‌سازی می‌کند.
همچنین تعویض ماشین‌های سانتریفیوژ نسل یک فردو با نسل ۶ ظرفیت غنی‌سازی ۲۰ درصد در فردو را ۱۰ برابر می‌کند.
بیانیه نماینده ایران در نشست شورای حکام آژانس
«رضا نجفی» سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران نزد سازمان ملل و سایر سازمان‌های بین المللی مستقر در وین، روز پنجشنبه و در نشست شورای حکام آژانس ذیل دستورکار مرتبط با گزارش آژانس در مورد اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ سازمان ملل متحد تاکید کرد که «جمهوری اسلامی ایران با پایبندی کامل به تعهدات خود ذیل توافق‌نامه جامع پادمان (CSA)، در چارچوب معاهده عدم اشاعه (NPT)، به‌طور فعالانه در مسیر استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای حرکت می‌کند.»
وی افزود: «بر اساس اصول ایدئولوژیک و راهبردی، ایران قویاً سلاح‌های کشتار جمعی به‌ویژه تسلیحات هسته‌ای را رد می‌کند؛ برخلاف بانیان قطعنامه‌های اخیر.»
نجفی با اشاره به گزارش اجرایی آژانس درباره فعالیت‌های پادمانی در سال ۲۰۲۴ اظهار داشت: «بیش از ۷۲ درصد فعالیت‌های راستی‌آزمایی آژانس در کشورهایی که پروتکل الحاقی را اجرا نمی‌کنند، مربوط به ایران بوده و بیش از ۲۰ درصد از بازرسی‌های آژانس در تأسیساتی انجام شده که تنها سه درصد از کل تأسیسات هسته‌ای جهان را شامل می‌شوند.»
وی با انتقاد از محتوای گزارش اخیر مدیرکل آژانس گفت: «با وجود ملاحظات جدی درباره محتوای گزارش، همین سند تصریح دارد که ایران در اجرای پادمان‌های روتین همکاری می‌کند و راستی‌آزمایی گسترده‌ای در ایران صورت می‌گیرد که متناسب با چرخه سوخت هسته‌ای و فعالیت‌های این کشور است.»
نجفی تاکید کرد: «ایران مصمم است که در چارچوب پادمان جامع، همکاری با آژانس را ادامه دهد و مسائل باقی‌مانده را که هیچ فوریت یا خطر اشاعه‌ای ندارند، با حسن نیت حل‌وفصل کند. این تعهد در نامه‌ای رسمی از سوی رئیس‌جمهور ایران، دکتر پزشگیان، به مدیرکل آژانس تأیید شده است.»
در بخش دیگری از این بیانیه، نماینده ایران ضمن هشدار نسبت به رویکردهای «غیرسازنده» ایالات متحده و سه کشور اروپایی، خاطرنشان کرد: «قطعنامه پیشنهادی در نوامبر ۲۰۲۴ در حالی ارائه شد که مدیرکل آژانس مشغول گفت‌وگوهای سطح بالا با مقامات ایرانی برای دستیابی به تفاهم مشترک در موضوعاتی از جمله غنی‌سازی ۶۰ درصدی و بازرسان بود.»
او با استناد به گزارش GOV/۲۰۱۶/۸ آژانس، یادآور شد: «تمام مسائل گذشته پیش از سال ۲۰۱۵ به‌طور کامل حل‌وفصل شده و شورای حکام در دسامبر ۲۰۱۵ رسماً بررسی آن را خاتمه داد. بنابراین هرگونه ارجاع مجدد به آن موضوعات نه‌تنها فاقد مبنای حقوقی است، بلکه اقدامی غیرموجه و بی‌اساس تلقی میشود.»
نجفی افزود: «برخی اطلاعات نادرست که از منابع ثالث و ناشناس به آژانس ارائه شده، باعث ارزیابی‌های نادرست شده و ما اخیراً شواهدی ارائه کرده‌ایم که نقش خرابکاری در آلودگی‌های اعلام‌شده را تأیید می‌کند.»
وی همچنین در واکنش به استفاده از عبارات توهین‌آمیز و غیرحرفه‌ای در گزارش مدیرکل، تأکید کرد: «آژانس باید از نسبت دادن چنین اتهامات بی‌اساس خودداری کرده و مسئولیت اظهارات خود را بپذیرد. این مسئله در دستورکار ما باقی خواهد ماند تا زمانی که اتهام‌ها حذف شوند.»
در ادامه، نجفی تأکید کرد: «ایران اجازه نصب ۹ دوربین نظارتی و ۲ سامانه پایش غنی‌سازی را به آژانس داده است. همچنین سرویس‌دهی این تجهیزات نیز با موفقیت انجام شده است. اعتراض به بازرسان بر اساس ماده ۹ توافق پادمان، حق حاکمیتی ایران است و تأثیری بر توان آژانس برای راستی‌آزمایی ندارد. در سال ۲۰۲۴، ایران با معرفی ۲۶ بازرس جدید، فهرست ناظران را به ۱۲۵ نفر افزایش داده است.»
او افزود: «اورانیوم غنی‌شده با غنای ۶۰ درصد و انرژی هسته‌ای ۶۰ درصدی تحت نظارت کامل آژانس است و مطابق ان‌پی‌تی، ممنوعیتی ندارد. داشتن اورانیوم غنی‌شده، صرف‌نظر از میزان آن، به‌معنای انحراف از اهداف صلح‌آمیز نیست.»
نجفی با هشدار نسبت به پیامدهای حقوقی قطعنامه غربی‌ها، گفت: «ما به‌طور قاطع به هر اقدام تحریک‌آمیز پاسخ خواهیم داد. تصویب این قطعنامه اشتباهی دیگر خواهد بود و ایران برای حفظ حقوق مشروع خود اقدامات متقابل را بلافاصله اتخاذ خواهد کرد.»
وی در پایان گفت: «از اعضای شورای حکام می‌خواهیم که از این پیش‌نویس بی‌اساس و تقابلی فاصله بگیرند و رأی منفی دهند.»
کمالوندی: در سطح همکاری با آژانس تجدیدنظر می‌کنیم
«بهروز کمالوندی» معاون و سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران روز پنجشنبه و پس از تصویب قطعنامه ضدایرانی شورای حکام آژانس از محل سایت غنی‌سازی گفت: اولین بار نیست که قطعنانه علیه ایران در شورای حکام صادر میشود و سه کشور اروپایی بارها این کار را انجام دادند اما این روش نتیجه‌ای برای آنها ندارد. تلقی آنها این است که فشارهای سیاسی می‌تواند باعث شود ایران از مواضع به حق خود عقب‌نشینی کند اما این یک اشتباه بزرگ استراتژیک است و بارها هم امتحان کردند.
وی تاکید کرد: ما قبلا هشدار داده بودیم اگر روش تقابلی در پیش بگیرند ما هم متناسب با آن اقدامات خود را تنظیم می‌کنیم. ما هم پیش‌بینی‌های لازم را داشتیم. در بیانیه مشترک وزارت خارجه و سازمان انرژی اتمی هم آمده که تصمیماتی را کشور گرفت و رئیس سازمان انرژی اتمی به همکاران‌مان ابلاغ کردند و بعد از صدور این قطعنانه ظالمانه پرسشنامه طراحی درباره ۲ اقدام مشخص و موثر را به آژانس ارائه کردیم.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی گفت: یکی از آنها ساخت و راه‌اندازی سایت سوم امن است که سومین مجتمع غنی‌سازی محسوب میشود. همچنین ماشین‌های نسل اول غنی‌سازی سایت فردو را به نسل ششم تغییر میدهیم و این یعنی تولید مواد غنی شده ما به طور چشمگیری افزایش پیدا می‌کند.
وی ادامه داد: سایت فردو مکانی با ضربب امنیتی بالاست و مکان جدید هم ضریب امنیتی بالایی خواهد داشت و هرچه آنها فشار بیاوردند نتیجه ندارد. امیدواریم اینها به خودشان بیایند؛ ما همیشه دنبال تعامل سازنده بودیم.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی تصریح کرد: آنها به نحو سیاسی از موضوعات گذشته استفاده میکنند و این مسیر نمی‌تواند در پاسخ به تعامل ایران باشد و ما هم واکنش نشان میدهیم. در پاسخ به قطعنامه قبلی ظرفیت اورانیوم ۶۰ درصدی ما هفت برابر اضافه شد و الان هم در همین حدود ظرفیت ایجاد میشود. به علاوه ما ظریب امنیت سایت‌های خود را با ساخت سایت جدید افزایش میدهیم.
وی با بیان اینکه «۷۲ درصد از بازرسی‌های اژانس از ایران انجام میشود و گروسی بارها به ایران آمده است»، گفت: سعی کردیم زمینه را برای همکاری فراهم کنیم اما متاسفانه پاسخ مثبت یه همکاری‌ها داده نشده و در همین سطح همکاری‌ها هم تجدیدنظر می‌کنیم.
ایران برای همه شرایط خودش را آماده کرده است
کمالوندی درباره آینده و سرنوشت قطعنامه مذکور گفت: اگرچه قطعنامه ظرفیت ارجاع به شورای امنیت دارد اما الان این کار انجام نمی‌شود و اگر هم بخواهند این کار را انجام دهند، نتیجه‌ای در شورای امنیت به دست نمی‌آورند. اینها دنبال تشدید فشار از طریق شورای حکام برای فعال کردن مکانیسم ماشه هستند.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی تاکید کرد: ایران برای همه شرایط خودش را آماده کرده است ما اگر بخواهیم از حقوق خود دفاع کنیم باید محکم باشیم و برنامه داشته باشیم و آنها را ناامید کنیم. یک زمانی اوباما گفت اگر می‌توانستم پیچ و مهره برنامه هسته‌ای ایران را باز می‌کردم اما نمی‌توانیم و ما باید یک بار دیگر مقامات آمریکا و غربی را به این مساله برسانیم.
بقائی: ادعای سه کشور اروپایی و آمریکا فریبکارانه است
اسماعیل بقائی سخنگوی وزارت امور خارجه اقدام سه کشور اروپایی و آمریکا در استفاده ابزاری از شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای شبهه‌افکنی در مورد ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران را به شدت محکوم کرد.
سخنگوی وزارت امور خارجه با رد قاطع ادعاهای مندرج در قطعنامه شورای حکام آژانس ، این اقدام را حرکتی ناموجه، بی‌دلیل و ظالمانه دانست که با هدف اعمال فشار بر ایران جهت عدول از حقوق و منافع مشروع ملت ایران در استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای طراحی و اجرا گردیده است.
سخنگوی وزارت امور خارجه مسئولیت آثار و تبعات مترتب بر این اقدام ناموجه و مخرب را متوجه بانیان و طراحان این قطعنامه دانست و تاکید کرد جمهوری اسلامی ایران در راستای تامین و صیانت از منافع و حقوق ملت ایران در بهره‌مندی از انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای، تدابیر مقتضی را در پاسخ به این اقدام اتخاذ خواهد کرد.
بقائی ادعای عدم پایبندی ایران به تعهدات خود وفق موافقتنامه پادمان جامع را کاملا بی‌اساس و ساختگی خواند و خاطرنشان کرد: ادعای عدم پایبندی ایران به تعهدات، به خودی خود نشان‌دهنده بی‌صداقتی و سوء نیت طراحان این قطعنامه است، چراکه حتی در گزارش کاملا سیاسی مدیرکل آژانس نیز چنین ادعایی مطرح نشده است.
بقائی با یادآوری سابقه بسیار سوء سه کشور اروپایی و آمریکا در تقابل با ایران و سنگ‌اندازی در مسیر توسعه علمی و اقتصادی ملت ایران، از جمله در زمینه فناوری هسته‌ای صلح‌آمیز، تصریح کرد: اکنون بیش از دو دهه است که آمریکا و سه کشور اروپایی با ادعای فریبکارانه “نگرانی” نسبت به ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران، ملت بزرگ و آزاده ایران را آماج تحریم‌های غیرقانونی و تهدیدهای ناموجه قرار داده و علیرغم همکاری‌های همه‌جانبه ایران برای رفع هرگونه شائبه‌ای در این خصوص، از جمله با انعقاد برجام، هر بار به بهانه‌ای در صدد توقف یا کند کردن برنامه هسته‌ای ایران برآمده‌اند. با وجود این، جمهوری اسلامی ایران با تکیه بر استعداد و انگیزه جوانان ایرانی، این چالش‌ها و فشارها را به فرصتی برای تقویت و تثبیت فناوری بومی هسته‌ای تبدیل کرده است.
سخنگوی وزارت امور خارجه با ابراز تاسف از عملکرد جانبدارانه مدیرکل آژانس در رابطه با موضوع هسته‌ای ایران، که از جمله در ادعاهای گمراه‌کننده مندرج در گزارش اخیر و مصاحبه‌های تحریک‌آمیز وی پیرامون برنامه هسته‌ای ایران متبلور شده است، مسئولیت مستقیم دبیرکل در تضعیف اعتبار حرفه‌ای آژانس را خاطرنشان کرد و خواستار پایبندی وی به ماموریت‌ها و وظائف خود وفق اساسنامه آژانس و پرهیز از رفتارهای سیاسی از سوی وی شد.
بقائی با قدردانی از شش کشور چین، روسیه، ونزوئلا، کوبا، نیکاراگوئه و بلاروس که با انتشار بیانیه‌ای مشترک، مواضع مسئولانه و حقوقی خود را در رد قطعنامه موصوف بیان کردند و نیز با تقدیر از همه کشورهایی که با رای ممتنع با منفی به این قطعنامه، مخالفت خود را با استفاده ابزاری ۴ کشور غربی از شورای حکام آژانس نشان دادند، بر عزم ملت ایران برای صیانت از حقوق و منافع خود وفق منشور ملل متحد و معاهده منع اشاعه تاکید کرد.
