رصد خبر | در هفته‌های اخیر، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، بار دیگر با تصمیمات جنجالی خود در حوزه تجارت بین‌الملل توجه جهانیان را به خود جلب کرده است.
یکی از این تصمیمات، تعلیق اجرای قانون جدید تعرفه‌ها بود که قرار بود از ابتدای آوریل ۲۰۲۵ به‌طور گسترده بر واردات کالا از کشورهای مختلف اعمال شود. این تعرفه‌ها که شامل نرخ‌هایی تا ۳۴ درصد بر برخی کالاها بود، به‌عنوان بخشی از سیاست «اول آمریکا» طراحی شده بودند تا به گفته ترامپ، از اقتصاد داخلی محافظت کرده و کسری تجاری را کاهش دهند.
به گزارش رصد، با این حال، تعلیق ناگهانی این قانون پرسش‌هایی را درباره دلایل پشت پرده و نقش احتمالی اختلافات داخلی، به‌ویژه میان پیتر ناوارو، مشاور ارشد تجاری ترامپ، و ایلان ماسک، چهره تأثیرگذار در کابینه غیررسمی او، ایجاد کرده است. این گزارش به بررسی دلایل این تعلیق و ارتباط آن با تنش‌های احتمالی میان ناوارو و ماسک می‌پردازد.
دلایل تعلیق قانون جدید تعرفه‌ها توسط ترامپ
۱. فشارهای اقتصادی و واکنش بازارها
یکی از مهم‌ترین دلایل تعلیق قانون جدید تعرفه‌ها، واکنش منفی بازارهای مالی جهانی و داخلی بود. پس از اعلام اولیه این تعرفه‌ها در اوایل سال ۲۰۲۵، شاخص‌های بورس آمریکا مانند اس‌اند‌پی ۵۰۰ بیش از یک درصد افت کردند و ارزش سهام شرکت‌های بزرگ فناوری، از جمله تسلا، به‌طور قابل‌توجهی کاهش یافت. بر اساس گزارش‌ها، سهام تسلا تا ۸ آوریل ۲۰۲۵ حدود ۳۸ درصد افت کرده بود که نشان‌دهنده نگرانی سرمایه‌گذاران از تأثیر تعرفه‌ها بر زنجیره تأمین جهانی و افزایش هزینه‌ها بود.
این تعرفه‌ها، به‌ویژه بر کالاهای وارداتی از چین، قرار بود هزینه‌های تولید را برای شرکت‌هایی که به قطعات و مواد اولیه خارجی وابسته‌اند افزایش دهد. ترامپ که در کارزار انتخاباتی خود وعده کاهش تورم داده بود، با این واقعیت مواجه شد که تعرفه‌ها می‌توانند قیمت کالاها را برای مصرف‌کنندگان آمریکایی بالا ببرند و به تورم دامن بزنند. تحلیلگران اقتصادی هشدار داده بودند که ادامه این سیاست ممکن است به رکود اقتصادی منجر شود، چیزی که کارل واینبرگ، اقتصاددان ارشد، آن را کاهش ۱۰ درصدی تولید ناخالص داخلی در سه‌ماهه دوم ۲۰۲۵ پیش‌بینی کرده بود. این فشارها احتمالاً ترامپ را وادار کرد تا اجرای قانون را موقتاً متوقف کند تا از تبعات اقتصادی فوری جلوگیری کند.
۲. اقدامات تلافی‌جویانه کشورها
دلیل دیگر، واکنش سریع و قاطع کشورهای هدف این تعرفه‌ها بود. چین، به‌عنوان بزرگ‌ترین رقیب تجاری آمریکا، اعلام کرد که تعرفه‌های متقابل ۳۴ درصدی بر تمامی کالاهای آمریکایی از ۱۰ آوریل ۲۰۲۵ اعمال خواهد کرد. کانادا و مکزیک نیز تهدید به وضع مالیات‌های تلافی‌جویانه بر کالاهای آمریکایی کرده بودند. برای مثال، کانادا قصد داشت تعرفه‌هایی بر آبجو، لوازم خانگی و تجهیزات ورزشی اعمال کند.
این اقدامات می‌توانست زنجیره تأمین شرکت‌های آمریکایی را مختل کند و به‌ویژه صنایع خودروسازی را که به تجارت با مکزیک و کانادا وابسته‌اند، تحت تأثیر قرار دهد. تعلیق تعرفه‌ها می‌تواند تلاشی از سوی ترامپ برای خرید زمان و مذاکره با این کشورها باشد تا از یک جنگ تجاری تمام‌عیار جلوگیری کند.
۳. فشارهای سیاسی و داخلی
در داخل آمریکا نیز، تعلیق تعرفه‌ها می‌تواند نتیجه فشارهای سیاسی باشد. بیل آکمن، یکی از حامیان مالی برجسته ترامپ، علناً خواستار تعلیق ۹۰ روزه اجرای تعرفه‌ها شد و هشدار داد که این سیاست می‌تواند به «زمستان هسته‌ای اقتصادی» منجر شود. او در شبکه‌های اجتماعی نوشت که این تصمیم اعتماد رهبران کسب‌وکار را به دولت ترامپ از بین می‌برد.
همچنین، اعتراضات گسترده در آمریکا و اروپا علیه سیاست‌های تجاری ترامپ و کاهش خدمات دولتی، که بخشی از برنامه کارآمدی دولت تحت نظارت ایلان ماسک بود، نشان‌دهنده نارضایتی عمومی بود. این فشارها ممکن است ترامپ را به بازنگری در زمان‌بندی اجرای تعرفه‌ها واداشته باشد.
۴. مذاکرات دیپلماتیک
ترامپ در اظهاراتی در شبکه اجتماعی «تروث سوشال» اعلام کرده بود که تعلیق تعرفه‌ها علیه کانادا به مدت یک ماه، نتیجه مذاکرات با جاستین ترودو، نخست‌وزیر این کشور، بوده است. کانادا متعهد شد با سرمایه‌گذاری ۱.۳ میلیارد دلاری در امنیت مرزی و مقابله با قاچاق فنتانیل، نگرانی‌های آمریکا را برطرف کند.
این نشان می‌دهد که تعلیق ممکن است بخشی از یک استراتژی بزرگ‌تر برای استفاده از تعرفه‌ها به‌عنوان اهرم فشار در مذاکرات باشد، نه صرفاً لغو دائمی آن‌ها.
آیا این تعلیق به اختلاف ناوارو و ماسک مربوط است؟
اختلافات ناوارو و ماسک: زمینه‌ها و نشانه‌ها
پیتر ناوارو، مشاور ارشد تجاری و تولید ترامپ، از دیرباز یکی از حامیان سرسخت سیاست‌های تعرفه‌ای بوده است. او در دوره اول ریاست‌جمهوری ترامپ نقش کلیدی در جنگ تجاری با چین داشت و معتقد است تعرفه‌ها ابزاری ضروری برای محافظت از صنایع داخلی و کاهش کسری تجاری هستند. ناوارو در اظهاراتی اعلام کرده بود که تعرفه‌ها می‌توانند سالانه ۶۰۰ میلیارد دلار درآمد برای دولت ایجاد کنند، از جمله ۱۰۰ میلیارد دلار از مالیات بر خودروهای وارداتی.
این دیدگاه در تضاد آشکار با نظرات ایلان ماسک، میلیاردر فناوری و رئیس شرکت تسلا، قرار دارد. ماسک که به‌عنوان مشاور غیررسمی در سازمان کارآمدی دولت (DOGE) فعالیت می‌کند، بارها با تعرفه‌های جدید مخالفت کرده است. او معتقد است که تعرفه‌ها زنجیره تأمین جهانی تسلا را که به مواد اولیه از چین و سایر کشورها وابسته است، مختل می‌کند و هزینه‌های تولید را افزایش می‌دهد. ماسک حتی در توییتی در ۸ آوریل ۲۰۲۵ از ترامپ خواست تعرفه‌ها را لغو کند، اما تاکنون موفق به تغییر نظر او نشده است. افت ۳۸ درصدی سهام تسلا نشان‌دهنده تأثیر مستقیم این سیاست بر کسب‌وکار اوست.
نشست کابینه و تنش‌های آشکار
اولین نشست کابینه ترامپ در فوریه ۲۰۲۵، که ماسک با تی‌شرتی با عنوان «حمایت فنی» در آن حضور داشت، نشانه‌هایی از تنش میان او و دیگر اعضای تیم، از جمله ناوارو، را آشکار کرد. ترامپ در این نشست تلاش کرد اختلافات را کم‌اهمیت جلوه دهد و گفت: «برخی کمی اختلاف نظر دارند، اما به‌طور کلی همه راضی و ذوق‌زده‌اند.»
با این حال، گزارش‌هایی از منابع نزدیک به کاخ سفید حاکی از آن است که ناوارو و ماسک در جلسات خصوصی بر سر سیاست تعرفه‌ها بحث‌های داغی داشته‌اند. ناوارو ماسک را متهم کرده که به‌جای منافع ملی، به فکر سود شرکت‌های خود است، در حالی که ماسک ناوارو را به داشتن دیدگاهی «قدیمی و غیرواقع‌بینانه» متهم کرده است.
ارتباط با تعلیق تعرفه‌ها
اگرچه هیچ مدرک مستقیمی وجود ندارد که تعلیق تعرفه‌ها مستقیماً نتیجه اختلاف ناوارو و ماسک باشد، اما نفوذ ماسک بر ترامپ و فشار او برای بازنگری در این سیاست نمی‌تواند نادیده گرفته شود.
تعلیق می‌تواند تلاشی از سوی ترامپ برای ایجاد تعادل میان دیدگاه‌های متضاد در تیمش باشد. از یک سو، او نمی‌خواهد ناوارو، یکی از وفاداران قدیمی خود را که نقش مهمی در پیروزی انتخاباتی‌اش داشت، از دست بدهد. از سوی دیگر، حمایت ماسک، به‌عنوان چهره‌ای محبوب در میان طرفدارانش و رهبر برنامه کارآمدی دولت، برای او حیاتی است.
تعلیق تعرفه‌ها می‌تواند فرصتی برای مذاکرات داخلی و یافتن راه‌حلی باشد که هر دو طرف را راضی نگه دارد.
چشم‌انداز آینده
تعلیق قانون جدید تعرفه‌ها توسط دونالد ترامپ، به نظر، نتیجه مجموعه فشارهای اقتصادی، واکنش‌های بین‌المللی و ملاحظات سیاسی داخلی است. شاید این تصمیم به طور مستقیم به اختلاف ناوارو و ماسک مربوط نباشد اما به احتمال قریب به یقین، تنش میان این دو احتمالاً بر زمان‌بندی و نحوه اجرای سیاست‌های تجاری تأثیر گذاشته است.
آینده این تعرفه‌ها همچنان نامشخص است؛ آیا این تعلیق به لغو دائمی منجر خواهد شد یا صرفاً یک وقفه موقت برای بازنگری استراتژی است؟ پاسخ به این پرسش به مذاکرات آتی با کشورها و حل‌وفصل اختلافات داخلی بستگی دارد. آنچه مسلم است، این است که تصمیمات ترامپ همچنان اقتصاد جهانی و سیاست داخلی آمریکا را در هاله‌ای از ابهام نگه داشته است.
