مجید تخت روانچی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه و عضو تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران اصطلاح «بن‌بست» را برای مذاکرات کنونی با آمریکا مناسب نمی‌داند. او می‌گوید این واژه برای مذاکراتی که تازه چندماه است شروع شده، مناسب نیست . مذاکره همیشه فراز و نشیب دارد.
رصدخبر | دیپلماسی ؛ «مجید تخت روانچی» معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران با اشاره به تلاش تروئیکای اروپایی برای تصویب قطعنامه علیه ایران در نشست جاری شورای حکام گفت: بانیان قطعنامه ضدایرانی در شورای حکام نمی توانند ادعای حمایت از دیپلماسی را داشته باشند.
معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران در گفت‌وگو با ایرنا در پاسخ به این پرسش که آیا مذاکرات ایران و امریکا به بن‌بست خورده، گفت: خیر، من اصلاً اصطلاح بن‌بست را مناسب نمی‌بینم. در مذاکرات بین‌المللی همیشه فراز و نشیب زیادی وجود دارد. یعنی چه در بحث‌هایی که مربوط به صلح و امنیت بین‌المللی است و چه در حوزه‌هایی مانند تجارت بین‌الملل، هر مذاکراتی که جنبه بین‌المللی داشته باشد حساسیت‌های خاص خود را دارد و حوصله و صبر زیادی لازم است تا این مذاکرات به نتیجه برسد.
وی افزود: بنابراین اینکه بخواهیم زود درباره مذاکراتی که فقط چند ماه است شروع شده، نتیجه‌گیری کنیم، به نظر من کار مناسبی نیست. طبیعی است که در مذاکرات ما در دوران قبلی هم مراحل دشواری بوده که واقعاً فکر می‌کردیم به هیچ وجه به نتیجه نخواهیم رسید، اما آن مرحله را پشت سر گذاشتیم.
روانچی اظهارداشت: اکنون شرایطی است که هرچه جلوتر می‌رویم و به مطالب مکتوب بیشتری می‌رسیم، امکان وجود فراز و نشیب در مذاکرات بیشتر می‌شود. نکته مهم برای ما این است که بتوانیم از دل این مذاکرات منافع ملی کشور را حفظ کنیم و بر همان اساس پیش برویم. اینکه روند مذاکرات کمی کند یا تند شود برای ما اهمیت زیادی ندارد، مهم کسب منافع ملی است؛ چیزی که حق ماست و مردم ما به آن توجه دارند. این چیزی است که ما به آن اهمیت می‌دهیم و ان‌شاءالله به نتیجه خواهیم رسید.
پاسخ ایران به پیشنهاد مکتوب آمریکا
معاون سیاسی وزیر امور خارجه در این باره که آیا پاسخ ایران به طرح مکتوب ایران آماده شده و چه زمانی تحویل داده خواهد شد، گفت: ما در حال تهیه پاسخ هستیم که هنوز نهایی نشده است. کار خوبی روی آن انجام شده و فکر می‌کنیم پاسخی که ارائه خواهیم داد معقول باشد. امیدواریم ظرف چند روز آینده این کار نهایی شود و در اختیار وزیر خارجه عمان قرار گیرد تا از طریق ایشان به امریکایی‌ها منتقل شود.
وی خاطر نشان کرد: طرح ما قطعاً یک جمله‌ای یا یک پاراگرافی نیست که بتواند به سادگی از آن به یک نه رسید. حتماً مطالبی در آن هست که نشان‌دهنده جدیت ماست، نشان می‌دهد که حرف ما چارچوب دارد و ما می‌خواهیم بر اساس اصولی مشخص کار کنیم و کار ما منطق دارد. هر طرحی که ارائه می‌شود باید یک منطق درونی داشته باشد، باید شروع و پایان منطقی داشته باشد، به طوری که بخش‌های مختلف آن همدیگر را نقض نکنند.
پیشنهاد ایران می‌تواند مبنای کار قرار گیرد
معاون وزیر امور خارجه گفت: طبیعی است که در هر مذاکره بین‌المللی، متنی که ارائه می‌شود تازه شروع کار است و باید بر اساس آن وارد مذاکرات عمیق‌تر شویم. ممکن است درباره یک بخش از متن سریع‌تر به توافق برسیم و در بخش دیگری زمان بیشتری صرف شود.احساس ما این است که متنی که داریم ارائه می‌دهیم، البته هنوز نهایی نشده و به زمان نیاز دارد، ولی متن قابل قبولی است که می‌تواند مبنای کار قرار گیرد. اگر اراده سیاسی در طرف مقابل وجود داشته باشد، فکر می‌کنیم جای کار دارد. طبیعی است که در هر مذاکره بین‌المللی، متنی که ارائه می‌شود تازه شروع کار است و باید بر اساس آن وارد مذاکرات عمیق‌تر شویم. ممکن است درباره یک بخش از متن سریع‌تر به توافق برسیم و در بخش دیگری زمان بیشتری صرف شود.
تخت‌روانچی تصریح کرد: واقعیت این است که ما در حال حاضر درباره متنی خیلی طولانی صحبت نمی‌کنیم چون نمی‌خواهیم قرارداد یا تفاهم‌نامه‌ای جامع و طولانی ارائه دهیم که تهیه آن دشوار و زمان‌بر باشد. طرحی که ارائه داده‌ایم، چارچوبی است برای توافق؛ اگر در اصل این چارچوب به تفاهم برسیم، مذاکرات مفصل‌تری درباره جزئیات آن آغاز خواهد شد. احساس ما این است که اگر این چارچوب مورد توافق قرار بگیرد از دل آن یک توافقی بیرون خواهد آمد که هر دو طرف راضی باشند.
مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران اظهار داشت: احساس ما این است که اینطور خواهد بود و رویه‌مان این است که طرحی منطقی ارائه دهیم که هدفش رسیدن به نتیجه در چارچوب اصول ماست. همچنین آماده‌ایم نظرات طرف مقابل را نیز درباره طرح خود بشنویم.
وی در خصوص اینکه آیا طرف امریکایی نیز دنبال بازنگه داشتن پنجره دیپلماسی است یا اینکه شما نسبت به اراده طرف مقابل دچار شک و تردید شده اید، پاسخ داد: من ترجیح می‌دهم از طریق رسانه وارد جزئیات مذاکره نشوم. وقتی دور بعدی مذاکرات آغاز شود، نظرات خودمان را درباره طرح امریکایی‌ها به صورت دقیق و جزئی مطرح خواهیم کرد. ما طرح آن‌ها را به دقت بررسی کردیم و بر روی نظراتمان کار کردیم. طرح ارائه شده به ما مورد بررسی دقیق قرار گرفت و طرح ما نیز همین‌طور پس از بررسی های دقیق آماده شده است.
تخت روانچی گفت: بنابراین در دور بعدی مذاکرات، ان‌شاءالله هم نظراتمان را درباره طرح امریکایی‌ها و هم درباره طرح خودمان ارائه خواهیم داد و توضیح خواهیم داد که چرا چنین طرحی را ارائه کرده‌ایم و بر چه مبنایی معتقدیم باید اینگونه عمل شود. ترجیح می‌دهم این مباحث در مذاکرات دور ششم مطرح شود.
سازوکار تعیین زمان دور ششم مذاکرات
معاون سیاسی وزیر امور خارجه درباره دیدگاه ویتکاف فرستاده امریکا نسبت به غنی سازی و دلیل تاخیر در اعلام زمان برگزاری دور ششم مذاکرات گفت: وقتی دوره پنجم در رم به پایان رسید، قرار گذاشتیم دور ششم برگزار شود، اما درباره زمان آن به تفاهم نرسیدیم. این موضوع اختلافی نبوده، بلکه درباره زمان با طرف عمانی توافق نکردیم. معمولاً عمانی‌ها پیشنهاد زمان و مکان را می‌دهند. از آنجا که بعد از دوره پنجم، متن امریکایی‌ها به دست ما رسید، طبیعی بود که نتوانیم سریع اعلام آمادگی کنیم چون باید متن را دقیق بررسی می‌کردیم.
وی افزود: بررسی ما اکنون به پایان رسیده و زمانی که طرح خودمان هم آماده شده باشد؛ به طرف عمانی اعلام خواهیم کرد که آماده‌ایم. پس از آن وزیر خارجه عمان نیز از طریق گفتگو با آمریکایی‌ها زمان جدید را تعیین خواهد کرد. دلیلی که زمان دور ششم در رم مشخص نشد، همین بود که هنوز نمی‌دانستیم چه اتفاقی خواهد افتاد. وقتی طرح امریکایی‌ها چند روز پس از آن به دست ما رسید، دیدیم که به زمان بیشتری برای بررسی و تصمیم‌گیری نیاز داریم.
وی با اشاره به اینکه اظهار نظرهای متناقض مقامات امریکایی فضای مذاکرات را مبهم و تیره می‌کند؛ تصریح کرد: وقتی با مقام مسئول مذاکره می‌کنید و او صحبت‌های متناقض دارد، طبیعتاً تأثیر منفی می‌گذارد. مواضع ما از ابتدا ثابت بوده است. در موضوعات مختلف ما موضع ثابت داریم چون معتقدیم بر روی آن کار شده و پس از بررسی به جمع‌بندی رسیده‌ایم. درباره غنی‌سازی صفر، بالا و پایین‌هایی در مواضع علنی طرف امریکایی دیده‌ایم که البته ممکن است در گفتگوهای رسمی کمتر بوده باشد، هرچند نمی‌توانیم بگوئیم که اصلا نبوده است. این موضوع هر بار مطرح شده ما به جدیت همین موضع علنی مبنی بر اینکه غنی‌سازی صفر از نظر ما قابل قبول نیست را اعلام کرده ایم.
اهمیت دور ششم مذاکرات ایران و آمریکا
تخت روانچی در پاسخ به این پرسش که آیا می‌توان اینطور برداشت کرد تا زمانی که هیئت امریکایی پشت میز مذاکره روی غنی‌سازی صفر پافشاری کند، مذاکرات عملاً متوقف یا بسیار کند پیش خواهد رفت؟ گفت: دور بعدی مذاکرات دور مهمی است. ما در دور سوم چارچوب مطالبی را که می‌دانستیم می‌تواند مبنای کار باشد، به شکل مکتوب ارائه کردیم. طرف امریکایی تا بعد از دور پنجم هیچ مطلب مکتوبی به ما ارائه نکرد. دور ششم اولین دوری است که ما نظرات خود را درباره مطالب مکتوب طرف امریکایی خواهیم گفت. اگر بحث غنی‌سازی صفر که در مواضع علنی مطرح می‌شود در مذاکرات هم مطرح شود، مواضع ما روشن و پاسخ ما مشخص است. درباره آینده شاید زود باشد قضاوت کنیم، اما می‌توانم به صراحت بگویم که مواضع علنی ما در گفتگوهای غیرمستقیم هم مطرح خواهد شد و درباره لزوم ادامه غنی‌سازی در ایران، دلایل خود را ارائه خواهیم داد.
شرط ایران برای تشکیل کنسرسیوم غنی‌سازی اورانیوم
تخت روانچی در ادامه به موضوع ایده تشکیل کنسرسیوم برای غنی‌سازی هسته‌ای به عنوان یک پیشنهاد مشترک از سوی عمان و امریکا اشاره کرد و گفت: ایران در صورتی این طرح را قابل بررسی می‌داند که غنی‌سازی حتماً در داخل ایران انجام شود ضمن آنکه هنوز سوالات مهمی درباره ابعاد کنسرسیوم، از جمله اعضا، سهم هر یک، نوع فعالیت‌ها و مکان دقیق انجام آن‌ها، وجود دارد که ایران منتظر پاسخگویی به آن‌هاست.
وی تاکید کرد: موضوع غنی‌سازی در خاک ایران خط قرمز اصلی ایران در این طرح است و هر پیشنهادی که غنی‌سازی را خارج از ایران در نظر بگیرد، مردود خواهد بود.
معاون سیاسی وزیر خارجه ایران تصریح کرد: ایران بر اساس تجربیات خروج امریکا از برجام در دوره نخست ترامپ و عدم اجرای تفاهمات در دوره بایدن، بر لزوم تضمین در مذاکرات آتی تأکید دارد، هرچند که اذعان دارد گرفتن تضمین در حقوق بین‌الملل دشوار است.
ایران لغو کاغذی تحریم را نمی‌خواهد
تخت روانچی اظهار داشت: ایران تنها به لغو تحریم‌ها روی کاغذ راضی نیست و خواهان انتفاع عملی و ملموس از رفع تحریم‌ها است. این یعنی باید لغو تحریم‌ها در عمل، به عنوان مثال در فروش نفت، قابل لمس باشد. ایران تمام تحریم‌های اعمال‌شده را غیرقانونی می‌داند، اما در چارچوب مذاکرات هسته‌ای، انتظار لغو تحریم‌های مرتبط مستقیم و غیرمستقیم با برنامه هسته‌ای را دارد. تغییر عناوین تحریم‌ها برای شانه خالی کردن از تعهدات، از جمله مواردی است که ایران به آن توجه دارد.
این مقام وزارت خارجه ایران دباره مذاکرات با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و هشدار در مورد قطعنامه احتمالی در شورای حکام گفت: مذاکرات ایران با امریکا تاکنون محدود به مسائل هسته‌ای و تحریم‌ها بوده و مسائل موشکی یا منطقه‌ای مطرح نشده‌اند. ایران با اعضای شورای حکام و شورای امنیت در تماس بوده و به اروپایی‌ها هشدار داده است که آژانس نباید ابزاری برای سوءاستفاده سیاسی باشد.
تخت روانچی تاکید کرد: در صورت تصویب قطعنامه ضدایرانی در شورای حکام، ایران قطعاً واکنش نشان خواهد داد که این واکنش ترکیبی فنی-سیاسی خواهد داشت. ایران تصویب قطعنامه و فشارهای مرتبط را تلاشی برای تحت فشار قرار دادن این کشور جهت پذیرش توافقی نامطلوب می‌داند، اما تأکید می‌کند این تاکتیک‌ها اثری بر اراده ایران نخواهد داشت.
اروپا از آژانس سوءاستفاده سیاسی نکند
معاون سیاسی وزارت خارجه ایران در خصوص روابط با اروپا و اولویت‌های سیاست خارجی تهران تصریح کرد: گفت‌وگو با اروپایی‌ها ادامه دارد، اما ایران به صراحت به آن‌ها اعلام کرده است نباید از آژانس سوءاستفاده سیاسی کنند. ایران بر صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای خود تأکید دارد و سطح بازرسی‌های آژانس از ایران را بی‌سابقه می‌داند که نشان‌دهنده شفافیت است.
وی خاطر نشان کرد: حرف ما منطق دارد. حرف ما این است که اگر نگرانی نسبت به صلح آمیز بودن برنامه هسته ای ما دارید، روش ساده ای پیش روی شما است. ما دنبال سلاح هسته‌ای نیستیم. بارها گفته‌ایم، رهبر معظم انقلاب تأکید کرده‌اند و مسئولین کشور نیز این را تأیید کرده‌اند. این جزو برنامه و دکترین ما نیست. رسیدن به توافق آسان است، البته زمان می‌برد.ما می‌خواهیم نشان دهیم برنامه ما صلح‌آمیز است و در مقابل این شفافیتی که ایجاد می‌کنیم، می‌خواهیم تحریم‌های ظالمانه برداشته شود. اروپایی‌ها ممکن است مسائل غیرهسته‌ای را مطرح کنند؛ آن مسائل مربوط به خودشان است. اگر بخواهند مسائل غیر مرتبط را مطرح کنند، پاسخ خودمان را داریم.
مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران افزود: انگیزه آن‌ها باید مشخص شود که چرا مسائل غیرمرتبط را وارد بحث هسته‌ای می‌کنند. ما تکلیف‌مان روشن است؛ ما موضوع هسته‌ای را در چارچوب مشخص بحث می‌کنیم و حرف ما منطق دارد. حرف ما این است که اگر نگرانی نسبت به صلح آمیز بودن برنامه هسته ای ما دارید، روش ساده ای پیش روی شما است. ما دنبال سلاح هسته‌ای نیستیم. بارها گفته‌ایم، رهبر معظم انقلاب تأکید کرده‌اند و مسئولین کشور نیز این را تأیید کرده‌اند. این جزو برنامه و دکترین ما نیست. رسیدن به توافق آسان است، البته زمان می‌برد. اما اگر دستورکارهای پنهانی داشته باشند، ما با آن مقابله می‌کنیم چون می‌دانیم آن‌ها هرچه جلوتر بروند راضی نمی‌شوند و خواسته‌ها پایان ندارد.
تخت روانچی گفت: روابط با همسایگان (۱۵ کشور) اولویت اصلی سیاست خارجی ایران است. روابط با چین نیز بسیار خوب ارزیابی شده و سفر رئیس‌جمهور پزشکیان به چین در آینده نزدیک برنامه‌ریزی شده است. همکاری با سایر کشورها، از جمله اروپایی‌ها، نیز در صورت رعایت اصول عدم دخالت در امور داخلی و گفت‌وگو از موضع برابر، مورد توجه است.
وی در تهدیدات رژیم صهیونیستی و بحران غزه نیز تاکید کرد: ایران تهدیدات نظامی رژیم صهیونیستی را بیشتر فضاسازی رسانه‌ای برای تأثیرگذاری بر مذاکرات می‌داند و هشدار می‌دهد که هرگونه اقدام نظامی بی‌پاسخ نخواهد ماند ضمن آنکه تهران همکاری نظامی امریکا و رژیم صهیونیستی را آشکار می‌داند.
تخت روانچی در خصوص بحران غزه نیز گفت: ایران وضعیت غزه را جنایت علیه بشریت و نسل‌کشی می‌داند و از حمایت امریکا از رژیم صهیونیستی در این بحران انتقاد می‌کند.وزارت خارجه ایران برای برقراری آتش‌بس در غزه فعالیت‌های گسترده‌ای در منطقه و در مجامع بین‌المللی (شورای امنیت و مجمع عمومی) انجام داده است و با وجود تداوم بحران به افزایش آگاهی افکار عمومی جهانی و همدردی با مردم فلسطین امیدوار است.
