رصد خبر| علی بیگدلی استاد روابط بین‌الملل واکنش وزارت امور خارجه به تنش آبی با افغانستان را خردمندانه توصیف کرد و گفت: جمهوری اسلامی ایران به جای توسل به زور، خویشتنداری را برگزید.
استاد تاریخ و روابط بین‌الملل گفت: در مساله اخیرِ پیش آمده بین ایران و طالبان، دستگاه دیپلماسی ما بهترین تصمیم را اتخاذ کرد و اصل را بر مصالحه و رفع تنش نهاد. به تعبیری دقیق تر؛ جمهوری اسلامی ایران به جای توسل به زور، خویشتنداری را برگزید و کار درستی کرد .
علی بیگدلی با تأکید بر این نکته که تنش‌های مرزی در سراسر جهان امری بدیهی و پذیرفته شده است افزود: در تنش‌های این چنینی که یک طرف ایران است و طرف دیگر حاکمیتی که فاقد درک درست از مناسبات بین‌المللی، اصل را باید بر مصالحه و سازش گذاشت.
وی خاطرنشان کرد: واقعیت این است که طالبان چیزی برای از دست دادن ندارد فلذا درگیر شدن با کشوری به نام ایران حتماً برای آن‌ها مشروعیت به دنبال خواهد داشت.
چین دخالت نکرد
این استاد تاریخ و روابط بین‌الملل در پاسخ به این پرسش که؛ انتظار می‌رفت مقامات پکن به دلیل روابط نزدیکی که با تهران دارند در این مسئله واکنشی نشان دهند، چرا سکوت کردند؟ گفت: سیاست خارجی چین مبتنی بر عدم مداخله در امور دیگر کشورها و مسائل بین دو کشور است حال می‌خواهد با یک طرف روابط نزدیک داشته باشد، خواه با هر دو طرف.
وی ادامه داد: اگرچه چینی‌ها با طالبان روابطی ورای تصور دارند و نوع و مشی روابط پکن و طالبان خیلی خاص است و حتی در سد سازی با طالبان افغانستان مشارکت دارند اما مداخله را به صلاح ندیدند و رفتار درستی هم بود.
بیگدلی به آفتاب یزد گفت: برخی اوقات مداخله دیگر کشورها به جای بهبود وضعیت، اوضاع را وخیم‌تر می‌کند.
سکوت عربستان، قطر، امارات و ترکیه؛ سکوت یا شاید تحرکات پشت پرده
علی بیگدلی استاد دانشگاه با تأکید بر این که ما به طالبان نیاز داریم از برخی اظهار نظرات که به نفع منافع ملی و بین‌المللی ایران نیست انتقاد کرد.
او گفت: حتماً برای شما سؤال است که حتی اگر سکوت چین را موجه بدانیم، و کلی گویی روس ها؛ این نکته که کشورهایی نظیر عربستان، قطر، امارات و ترکیه هم در مجموع واکنشی نشان ندادند و ابهام در چرایی این مسئله شما را آزار دهد. در این رابطه باید گفت: کشوری که اینک به نام افغانستان می‌شناسیم در چارچوب مدل‌های حکمرانی در جهان نمی‌گنجد فلذا در مقابله با آن باید با دقت و ظرافت رفتار کرد.
این استاد دانشگاه ادامه داد: بالاتر و مهم‌تر از اختلافات مرزی و بحث مهم حقآبه هیرمند، تضاد اعتقادی است که طالبان افغانستان با جمهوری اسلامی ایران دارد و می‌تواند سرمنشأ اتفاقاتی تلخ باشد.
بیگدلی افزود: دقیقاً به همین دلیل است که ریاض، دوحه، ابوظبی و آنکارا چیزی نگفتند و در ادامه نیز بر همین مدار سکوت حرکت خواهند کرد.
او گفت: طالبان افغانستان برای جلب توجه جامعه جهانی دست به هر کاری می‌زند و قطعاً به عواقب آن نیز نخواهد اندیشید پس باید خوشحال باشیم که ایران نه تنها خویشتندارانه رفتار کرد که حتی از حق مطلق خود گذشت تا در آرامش پس از توفان، با رایزنی و گفتگو با این گروهی که سکان این کشور را به دست دارند به توافق برسند که حتماً می‌رسند و دور از ذهن نیست.
استاد تاریخ و روابط بین‌الملل ضمن مهم و حیاتی خواندن حل مسئله حقآبه هیرمند که می‌تواند دو استان ما را به معضلاتی ویران‌کننده گرفتار کند ، افزود: به واقع شاید برخی واکنش‌ها و اظهار نظرات در سطوح بالا هم به مصلحت نبود چون باور داریم با طالبان افغانستان نمی‌شود با زبان زور سخن گفت، این‌ها تشنه جنگ‌های نامنظم و بی‌قاعده هستند و طبیعتاً برای کشور مقابل دردسرهایی به وجود خواهند آورد حتی اگر آن کشور، کشوری قوی به نام ایران باشد که از نظر تسلیحات و دانش جنگ جزو کشورهای مهم دنیا است.
بیگدلی خاطرنشان می‌کند: طالبان را نباید از دست داد، نباید دست کم گرفت و نباید عصبانی کرد، این‌ها تجربه‌های گرانقیمتی در جنگ‌های چریکی دارند و می‌توانند تا مدت‌ها به جنگیدن ادامه دهند بی‌آن که نتیجه این جنگ برای شان مهم باشد که می‌برند یا می‌بازند.
این استاد دانشگاه با انتقاد از برخی نمایندگان مجلس که در اظهار نظرات خود بیشتر از آن که طالبان را عصبانی کنند، ایرانی‌ها را عصبانی کرده‌اند توصیه کرد: اجازه بدهیم دستگاه دیپلماسی وعالی مقامانی که صلاح را در صلح و سازش و تنش زدایی دیده‌اند به تلاش‌های خود ادامه دهند و دچار حواشی داخلی نشوند.
علی بیگدلی با اشاره به درگیری ایران در چندین جبهه منطقه‌ای و بین‌المللی گفت: حمله به کشوری که هنوز حکومت درست و درمانی ندارند در جامعه بین‌الملل بازتاب خوبی نخواهد داشت و می‌تواند دستگاه پرقدرت رسانه‌ای جهان را علیه تهران بسیج کند.
این استاد دانشگاه ابراز امیدواری که دستگاه دیپلماسی با همین آرامش وعقلانیت به موضوع حقآبه هیرمند بپردازد و افزود: اصل را بر مصالحه قرار دادن و خویشتنداری قطعاً نافی تلاش‌های دیپلماتیک و پیگیر نخواهد بود چون حقآبه هیرمند حق جمهوری اسلامی ایران است و نباید از محور توجه خارج شود.
بیگدلی با تأکید بر این نکته که؛ نگاه آرمانگرایانه در نظام بین‌الملل نوین دیگر پاسخگوی نیاز کشورها در مسیر رسیدن به اهداف بین‌المللی نخواهد بود ادامه داد: اشتباهات گسترده‌ای در تقابل‌های منطقه‌ای و بین‌المللی مرتکب شده‌ایم که فرصت اشتباهاتی دیگر را از ما گرفته است از جمله این که، همیشه هم نمی‌توان امیدوار بود تصمیمات حتی عقلانی ما پاسخگو باشد.
او با اشاره به پیشنهاد ایران برای بازدید از انحرافات رود هیرمند ، گفت: حتماً طالبان مقاومت خواهد کرد و اجازه نخواهد داد اما مهم نیست باید سماجت کنیم و صبوری به خرج دهیم، از دیگر کشورهای نزدیک به طالبان افغانستان کمک بگیریم اما وارد تنش و جنگ نشویم.
وی به این نکته نیز اشاره کرد که به موازات تلاش‌های بین‌المللی، تلاش برای مدیریت آب در داخل نیز می‌تواند سنگینی هزینه‌های عدم ارائه حقآبه هیرمند از سوی طالبان را کم کند.
