رصد خبر | ایلان ماسک، کارآفرین برجسته و مدیرعامل شرکت‌های تسلا و اسپیس‌اکس روز سه‌شنبه -۱۹ فروردین – بار دیگر با اظهارات خود در مرکز توجه رسانه‌ها قرار گرفت.
این بار، موضوع اختلاف او با پیتر ناوارو، مشاور تجاری ارشد کاخ سفید در دولت دونالد ترامپ، به یکی از بحث‌برانگیزترین مسائل روز تبدیل شده است. این اختلاف که ریشه در دیدگاه‌های متضاد این دو شخصیت درباره سیاست‌های تجاری و تعرفه‌ها دارد، نشان‌دهنده تنش‌های عمیق میان بخش خصوصی و سیاست‌گذاری دولتی در ایالات متحده است.
پیش‌زمینه اختلاف
پیتر ناوارو، اقتصاددان و سیاست‌مدار آمریکایی، از چهره‌های کلیدی در طراحی سیاست‌های تجاری دولت ترامپ بود. او به شدت از اعمال تعرفه‌های سنگین بر کالاهای وارداتی، به‌ویژه از کشورهایی مانند چین، حمایت می‌کرد. ناوارو معتقد است که این تعرفه‌ها می‌توانند تولید داخلی را تقویت کرده و از صنایع آمریکایی در برابر رقابت ناعادلانه خارجی محافظت کنند. این دیدگاه در تضاد آشکار با مواضع ایلان ماسک قرار دارد که خود را مدافع تجارت آزاد و کاهش موانع تعرفه‌ای معرفی کرده است.
ماسک که شرکت تسلا را به یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان خودروهای الکتریکی در جهان تبدیل کرده، بارها اعلام کرده که تعرفه‌ها و محدودیت‌های تجاری به ضرر نوآوری و رشد اقتصادی هستند. او در سال‌های اخیر تلاش کرده تا با فشار بر دولت آمریکا، از اعمال تعرفه‌های جدید جلوگیری کند. این موضوع در هفته‌های اخیر، زمانی که ماسک مستقیماً از دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، خواست تعرفه‌های جدید را لغو کند، به اوج خود رسید. اما به نظر می‌رسد این درخواست با مقاومت افرادی مانند ناوارو مواجه شده است.
اظهارات جنجالی ناوارو و واکنش ماسک
اختلاف اخیر زمانی علنی شد که ناوارو در اظهاراتی ادعا کرد بخش قابل‌توجهی از قطعات خودروهای تسلا در خارج از آمریکا تولید می‌شود و این شرکت به اندازه کافی به تولید داخلی متعهد نیست. او این موضوع را به‌عنوان دلیلی برای لزوم تعرفه‌های بالاتر مطرح کرد تا شرکت‌هایی مانند تسلا را وادار به انتقال زنجیره تأمین خود به داخل ایالات متحده کند. این سخنان بلافاصله با واکنش تند ماسک مواجه شد که در شبکه اجتماعی ایکس (توییتر سابق) آن‌ها را “نادرست” خواند.
ماسک در پستی نوشت: «سخنان پیتر ناوارو درباره تولید قطعات تسلا در خارج از آمریکا کاملاً بی‌اساس است. ما بخش عمده تولید خود را در آمریکا انجام می‌دهیم و تعرفه‌ها تنها هزینه‌ها را برای مصرف‌کنندگان افزایش می‌دهند.» او همچنین اعتبار ناوارو را برای اظهارنظر در این زمینه زیر سؤال برد و از او به‌عنوان کسی یاد کرد که درک درستی از پیچیدگی‌های زنجیره تأمین جهانی ندارد.
ابعاد اقتصادی و سیاسی اختلاف
این اختلاف تنها یک بحث شخصی نیست، بلکه بازتاب‌دهنده دو دیدگاه کلان اقتصادی است. ناوارو به‌عنوان یک ملی‌گرای اقتصادی، بر خودکفایی و حمایت از تولید داخلی تأکید دارد. او معتقد است که شرکت‌های بزرگ مانند تسلا باید به سیاست‌های دولت برای کاهش وابستگی به خارج پایبند باشند. از سوی دیگر، ماسک به‌عنوان یک کارآفرین جهانی‌گرا، معتقد است که اقتصاد مدرن بر پایه همکاری بین‌المللی و زنجیره‌های تأمین جهانی بنا شده است. او بارها هشدار داده که تعرفه‌ها می‌توانند قیمت محصولات تسلا را افزایش داده و رقابت‌پذیری این شرکت را در بازارهای جهانی تضعیف کنند.
از منظر سیاسی، این تنش نشان‌دهنده شکاف میان ماسک و برخی از نزدیکان ترامپ است. ماسک که از سال ۲۰۲۵ به‌عنوان مشاور ارشد رئیس‌جمهور و مسئول اداره کارآمدی دولت (DOGE) فعالیت می‌کند، نفوذ قابل‌توجهی در کاخ سفید به دست آورده است. با این حال، دیدگاه‌های او در مورد تجارت آزاد با مواضع سنتی جمهوری‌خواهانی مانند ناوارو هم‌راستا نیست. این موضوع می‌تواند به چالش‌هایی در روابط میان ماسک و جناح محافظه‌کار حزب جمهوری‌خواه منجر شود.
سابقه روابط ماسک و ناوارو
این اولین بار نیست که ماسک و ناوارو در تقابل قرار می‌گیرند. در سال‌های گذشته نیز، زمانی که ماسک تلاش می‌کرد کارخانه تسلا در شانگهای چین را گسترش دهد، ناوارو از این تصمیم انتقاد کرده بود. او معتقد بود که چنین سرمایه‌گذاری‌هایی به نفع اقتصاد چین است و آمریکا را تضعیف می‌کند. ماسک اما این انتقادها را رد کرده و گفته بود که حضور تسلا در چین نه‌تنها به اقتصاد آمریکا آسیب نمی‌زند، بلکه فرصت‌های جدیدی برای صادرات فناوری آمریکایی فراهم می‌کند.
تأثیر بر تسلا و بازار جهانی
اظهارات ناوارو و واکنش ماسک تأثیر مستقیمی بر سهام تسلا و انتظارات بازار داشته است. پس از این جنجال، سهام تسلا در روز ۸ آوریل ۲۰۲۵ با نوساناتی مواجه شد، اما تحلیلگران معتقدند که این تنش‌ها در بلندمدت تأثیر محدودی بر عملکرد این شرکت خواهند داشت. با این حال، اگر دولت آمریکا سیاست‌های
تعرفه‌ای سخت‌گیرانه‌تری اعمال کند، تسلا ممکن است مجبور شود هزینه‌های تولید خود را افزایش دهد یا بخشی از زنجیره تأمین خود را به داخل آمریکا منتقل کند؛ امری که می‌تواند سودآوری این شرکت را تحت تأثیر قرار دهد.
در سطح جهانی، این اختلاف نشان‌دهنده چالش‌های پیش روی شرکت‌های چندملیتی در مواجهه با سیاست‌های ملی‌گرایانه است. تسلا که در حال حاضر در بازارهایی مانند اروپا و آسیا حضور گسترده‌ای دارد، به شدت به تجارت آزاد وابسته است. هرگونه افزایش تنش میان آمریکا و شرکای تجاری‌اش می‌تواند به کاهش دسترسی تسلا به این بازارها منجر شود.
نقش دونالد ترامپ در این ماجرا
دونالد ترامپ، که از زمان بازگشت به قدرت در سال ۲۰۲۵ رابطه نزدیکی با ماسک برقرار کرده، تاکنون موضع صریحی در این اختلاف اتخاذ نکرده است. برخی منابع آگاه گزارش داده‌اند که ماسک شخصاً از ترامپ خواسته تا تعرفه‌ها را لغو کند، اما این درخواست با مخالفت مشاورانی مانند ناوارو مواجه شده است. این وضعیت نشان‌دهنده تعادل دشواری است که ترامپ باید میان حمایت از متحدان تجاری خود و جلب رضایت حامیان ملی‌گرای خود برقرار کند.
واکنش‌های عمومی و رسانه‌ای
این جنجال واکنش‌های گسترده‌ای در میان کاربران شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها به دنبال داشته است. در پلتفرم ایکس، برخی از طرفداران ماسک از او به‌عنوان قهرمان تجارت آزاد حمایت کردند، در حالی که دیگران او را متهم به نادیده گرفتن منافع کارگران آمریکایی کردند. رسانه‌هایی مانند واشنگتن‌پست و بی‌بی‌سی نیز این موضوع را پوشش داده و آن را نشانه‌ای از تنش‌های درونی در دولت آمریکا توصیف کردند.
جمع‌بندی و چشم‌انداز آینده
اختلاف میان ایلان ماسک و پیتر ناوارو تنها یک درگیری شخصی نیست، بلکه نمایانگر جدال میان دو دیدگاه متضاد درباره آینده اقتصاد آمریکا و جهان است. در حالی که ناوارو بر حمایت‌گرایی و خودکفایی تأکید دارد، ماسک به دنبال جهانی‌سازی و حذف موانع تجاری است. نتیجه این تقابل می‌تواند تأثیر عمیقی بر سیاست‌های تجاری آمریکا، عملکرد شرکت‌های بزرگ فناوری و روابط بین‌المللی این کشور داشته باشد.
با توجه به نفوذ روبه‌رشد ماسک در دولت و جایگاه ناوارو در میان محافظه‌کاران، بعید است که این اختلاف به‌زودی پایان یابد. در نهایت، تصمیم دونالد ترامپ در این ماجرا تعیین‌کننده خواهد بود؛ آیا او به درخواست ماسک برای تجارت آزاد تن خواهد داد یا به فشارهای ناوارو برای حمایت از تولید داخلی اولویت خواهد داد؟ پاسخ به این سؤال نه‌تنها آینده تسلا، بلکه جهت‌گیری اقتصاد آمریکا در سال‌های پیش رو را مشخص خواهد کرد.
