آینده آب در عربستان سعودی؛ چالش‌ها و راهکارهای دولت برای مقابله با بحران

رصد خبر | عربستان سعودی به عنوان کشوری با شرایط جغرافیایی خشک و منابع محدود آب، با بحران رو به رشدی در زمینه آب روبه‌رو است.

رشد سریع جمعیت، تغییرات اقلیمی و کمبود منابع آب شیرین به چالش‌های بزرگ این کشور تبدیل شده است. در همین راستا، دولت سعودی برنامه‌های گسترده‌ای برای مدیریت پایدار منابع آب و تأمین امنیت آبی کشور در نظر گرفته است.

کمبود آب و چالش‌های روبه‌رو

کمبود آب در خاورمیانه و شمال آفریقا به یک معضل جدی تبدیل شده است. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهند که تا سال ۲۰۵۰، همه کشورهای این منطقه با تنش‌های شدید آبی مواجه خواهند شد. در عربستان سعودی، افزایش شهرنشینی، گسترش صنایع و کشاورزی، همراه با خشکسالی‌های مداوم، فشار زیادی بر منابع آبی وارد کرده است. همچنین، بهره‌برداری بیش از حد از منابع آب زیرزمینی و روش‌های ناکارآمد آبیاری، وضعیت را پیچیده‌تر کرده است.

استراتژی ملی آب عربستان سعودی

در پاسخ به این چالش‌ها، عربستان سعودی یک استراتژی جامع برای مدیریت منابع آب و تضمین تأمین پایدار آب در دستور کار قرار داده است. این استراتژی شامل چندین بخش کلیدی است که در ادامه به آنها پرداخته می‌شود.

کاهش تقاضا برای آب: عربستان سعودی در تلاش است تا مصرف آب را در بخش‌های مختلف به‌ویژه در کشاورزی، صنعت و منازل کاهش دهد. برنامه‌های آگاهی‌رسانی و ترویج شیوه‌های پایدار در مصرف آب از جمله اقداماتی است که در این زمینه انجام می‌شود. برنامه “قطره” (Qatrah) به‌ویژه در راستای کاهش مصرف روزانه آب تا سال ۲۰۳۰ طراحی شده است.

تنوع‌بخشی به منابع آب: با توجه به محدودیت منابع آبی شیرین، عربستان سعودی به گسترش ظرفیت‌های نمک‌زدایی خود پرداخته است. در حال حاضر بیش از نیمی از آب مصرفی کشور از فرآیند نمک‌زدایی تأمین می‌شود. پروژه‌هایی مانند خط لوله انتقال آب جبیل-بریده، ظرفیت انتقال آب نمک‌زدایی‌شده به مناطق مختلف را فراهم می‌کنند.

افزایش تاب‌آوری زیرساخت‌ها: برای مقابله با بحران‌های آبی احتمالی در آینده، دولت سعودی در حال تقویت زیرساخت‌های آبی است. پروژه‌هایی مانند سیستم‌های انتقال آب مستقل و تصفیه آب برای تأمین نیازهای آب شرب در مناطق شهری و روستایی در دستور کار قرار دارد.

هماهنگی نهادی و همکاری بخش‌های مختلف: مدیریت منابع آب در عربستان سعودی نیازمند هماهنگی میان نهادهای مختلف دولتی و خصوصی است. وزارت محیط زیست، آب و کشاورزی، به‌عنوان نهاد مسئول سیاست‌گذاری، با شرکت‌های مختلفی مانند شرکت تبدیل آب شور و شرکت ملی آب همکاری می‌کند. هماهنگی این نهادها برای اجرای مؤثر برنامه‌های آبی از اهمیت بالایی برخوردار است.

نمک‌زدایی؛ ستون مرکزی استراتژی آبی عربستان

در شرایطی که منابع آبی شیرین محدود هستند، نمک‌زدایی به یکی از ارکان اصلی تأمین آب در عربستان سعودی تبدیل شده است. بزرگ‌ترین تأسیسات نمک‌زدایی جهان در این کشور قرار دارد و بیش از ۸۰ میلیارد دلار برای پروژه‌های آبی سرمایه‌گذاری شده است. علاوه بر این، پیشرفت در استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر برای تأمین انرژی این کارخانه‌ها، گامی مهم در راستای پایداری محیط‌زیست و کاهش هزینه‌ها است.

مشارکت بخش خصوصی و دیپلماسی آب

یکی دیگر از ابعاد مهم استراتژی عربستان سعودی، مشارکت بخش خصوصی در پروژه‌های آب است. دولت سعودی با همکاری شرکت‌های خصوصی، به‌ویژه در زمینه نمک‌زدایی و توسعه فناوری‌های آب، درصدد جذب سرمایه‌گذاری برای پروژه‌های کلیدی است.

در سطح بین‌المللی، عربستان سعودی همچنین به عنوان یک پیشرو در دیپلماسی آب شناخته می‌شود. در سال ۲۰۲۰، امنیت آب در قالب ریاست این کشور بر گروه ۲۰ مطرح شد و طی آن، اهمیت مدیریت منابع آب برای سلامت جهانی و توسعه پایدار مورد تأکید قرار گرفت. این کشور همچنین بیش از ۶ میلیارد دلار برای پروژه‌های آب در ۶۰ کشور در حال توسعه سرمایه‌گذاری کرده است.

چشم‌انداز آینده

عربستان سعودی با گسترش پروژه‌های نوآورانه مانند نئوم و پروژه دریای سرخ، استراتژی آبی خود را با اهداف زیست‌محیطی گسترده‌تر هم‌راستا کرده است. دولت سعودی به‌طور جدی در تلاش است تا با تقویت همکاری‌های بین‌المللی، استفاده از فناوری‌های نوین و ترویج فرهنگ حفاظت از منابع آب، آینده‌ای پایدار و تاب‌آور در زمینه تأمین منابع آب برای کشور فراهم کند.

با توجه به چالش‌های موجود و نیاز به نوآوری مستمر، عربستان سعودی در مسیر رسیدن به اهداف بلندمدت خود در زمینه آب، به گام‌های مهمی نیاز دارد که این گام‌ها می‌تواند تأثیرات مثبت فراوانی در مقابله با بحران‌های آبی منطقه و جهان داشته باشد.